Video | Droogte te lijf met ander grasland

Wat als 100% Engels raaigras het laat afweten? Wageningen UR onderzoekt op proefboerderij De Marke of melkveehouders misschien ook met andere mengsels de droogte te lijf kunnen.

Wat zijn de mogelijkheden om ook in droge zomers voldoende voer binnen te krijgen om ongestoord de winter door te komen? Op Agro-Innovatiecentgrum De Marke in Hengelo (Gld.) kijkt onderzoeker Gerjan Hilhorst of er alternatieve gras-/kruidenmengsels zijn, die meer droogte resistent zijn dan de gebruikelijke monocultuur van 100% Engels raaigras. In principe gaat het om mengsel met planten die dieper wortelen dan Engels raaigras en zodoende ook profiteren van vocht dat wat dieper zit.

Proefveldjes met zes combinaties gras-/kruidenmengsels

Het gaat hier om proefveldjes met naast Engels raaigras om Kropaar, Rietzwenk, Timothee, Rode klaver, weegbree en cichorei in zes combinaties.  Onder de ene helft van de proef liggen op 40 cm diepte irrigatieslangen. De andere helft moet het doen met wat er aan natuurlijke regen valt. Deze droge zomer is dat zowat niets. Het neerslagtekort is er nu 300 millimeter. En dat is te zien, veel leven zit er niet meer in de zode. Reden waarom Hilhorst overweegt de proef toch een keer in zijn geheel te beregenen. Om te voorkomen dat de proef nu al verloren gaat, want de proef zit namelijk in het eerste van de totaal vier jaar.

Overigens moet gezegd dat ook in het niet geïrrigeerde gedeelte de veldjes met dieper wortelende grassen en kruiden er iets groener bij staan dan Engels raaigras. Niet veel in deze uitzonderlijk droge omstandigheden, maar wel duidelijk zichtbaar.

Het vier jaar durende project heet KLIMEA en is een publiek private samenwerking (pps) van Wageningen University & Research, het project Vruchtbare Kringloop Achterhoek, Vitens, Friesland Campina, Waterscha Rijn en IJssel, ForFarmers, Provincie Gelderland en kweekbedrijf DSV.

Hilhorst: “Hier zit je in één van de droogste gedeelten van de Achterhoek. Droogte, zeker zoals we die de laatste jaren zien,  is iets waarmee boeren aan de slag moeten. Je kunt voeropslagsilo’s bijbouwen en structureel gras- en mais bijkopen. Een andere manier is kijken naar mogelijkheden om meer van je eigen land te halen.  Dat kan door beregening en ook door meer droogte resistente mengsel te telen. Dat laatste is waar we hier in deze proef naar kijken. Kun je er de drogestofopbrengst enigszins mee op peil houden. Vervolgens – en daar draait het uiteindelijk om – haal je voer binnen waar de koeien melk van geven. Bovendien: hoe verhouden de verschillende aanpakken zich saldotechnisch tot elkaar.”

Ondergrondse druppelirrigatie

Om de proef ook in drogere jaren te laten lukken, is dus onder de helft van de veldjes die ondergrondse druppelirrigatie aangelegd. Op 40 cm diepte en op een onderlinge afstand van 75 cm liggen druppelslangen met kleine klepjes er in die bij 1 bar open gaan. De slangen liggen in principe voor 10 jaar. Met dit droge weer heeft Hilhorst via zijn smartphone het systeem zo ingesteld dat afhankelijk van de weersomstandigheden per etmaal 4-8 millimeter water worden gegeven, elk uur een beetje.

In een kuil is te zien hoe  boven en onder de slangen de grond vochtig is. Het minste vocht zit in de bovenste 10 cm.  Reden waarom het ondiep wortelende Engels raaigras er ook hier minder goed  bij staat. “De proefveldjes zijn in het najaar van 2021 ingezaaid. De wortels gaan nog de diepte in”, vertelt Hilhorst. Voor enigszins vergaande conclusies vindt hij het als onderzoeker nog veel te vroeg, er volgende nog die onderzoeksjaren. “Er zijn nog maar drie snedes geoogst. Maar evenzogoed gaat dit eerste jaar al een schat aan informatie opleveren.