Druppelirrigatie zorgt voor duidelijke verschillen bij uien

Afgelopen jaar paste Daniël Cerfontaine op bescheiden schaal druppelirrigatie toe bij zijn uien. De resultaten waren dusdanig positief, dat hij dit jaar 5 hectare uien voorzag van druppelirrigatie.

Begin september doet een waterkanon op een perceel achter het bedrijf aan de Rasberg in het Berg en Terblijt nog zijn werk. Tot voor enkele jaren was zo’n beregeningskanon een zeldzaamheid op de Zuid-Limburgse löss. Enerzijds door de diepte van het grondwater, anderzijds maakte de capillaire werking van de lössgrond beregening veelal overbodig. De tijden zijn echter veranderd. Door de droge zomers en de omvang van met name de aardappel- en uienteelt, wordt beregening ook in het zuidelijkste deel van ons land steeds meer standaard dan uitzondering. Zo ook op het bedrijf van de gebroeders Cerfontaine. Maar water wordt een steeds schaarser goed. Een reden duurzamere opties te onderzoeken.

Druppelirrigatie

“In 2019 zijn we gestart met de toepassing van druppelirrigatie bij uien. In dit kader hadden we enkele honderden vierkante meter van één perceel voorzien van druppelleidingen. Tijdens de groei zagen we al direct duidelijke verschillen. De eerste resultaten waren voor ons aanleiding deze proef dit jaar uit te breiden tot vijf hectare uien”, zegt Daniël Cerfontaine. Hij is een van de drie broers van de gelijknamige onderneming uit Berg en Terblijt. Hij is deelnemer aan de Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL) met het onderdeel variabel doseren van bodemherbiciden, loofdoodmiddel en fungiciden.

In de afgelopen tijd heeft hij aan deze drie aspecten weinig aandacht kunnen besteden. “Door de omvang van ons bedrijf en de combinatie van akkerbouw met loonwerk, grondverzet en transport namen in de afgelopen tijd tal van andere zaken veel tijd in beslag”, verontschuldigt Daniël zich. Echter het beperken van het waterverbruik in de gewassen ziet hij ook als een duidelijk NPPL- gerelateerd aspect op zijn bedrijf. Voor hem reden te starten met druppelirrigatie (‘drip’). Een irrigatiemethode, waarbij water bij de planten wordt gedruppeld door een stelsel van leidingen, slangetjes en druppelaars.

Verschillen

Na het eerste proefjaar op kleine schaal zag Daniël duidelijke verschillen in de uien die bevochtigd waren via druppelirrigatie en de reguliere waterhaspel. Cijfermatig kon hij dit nog niet onderbouwen. “De uien afkomstig van het druppelbevloeid perceel rijpten eerder af en waren aanmerkelijk grover. Gedurende het gehele groeiseizoen waren deze uien bovendien sterker. Een sterker gewas is beter resistent tegen aantastingen en dat betekent minder bespuitingen.”

Hogere opbrengsten door minder, minder, minder

Dit alles strookt met zijn doelstelling: zorgen voor duurzame teelten. Bij de uienteelt staat duurzaam gelijk aan: hogere opbrengsten door minder, minder, minder. Daniël: “Een hogere opbrengst realiseren door minder water, minder gewasbeschermingsmiddelen en minder kunstmest. Dat is positief voor de omgeving en merk je als teler ook in je beurs.”

Kostbare investering

Voorheen gebruikte Cerfontaine leidingwater van Waterleiding Maatschappij Limburg (WML). Sinds dit jaar beschikt hij over een eigen bron. Daartoe liet hij op zijn bedrijfslocatie een put met een diepte van 80 meter  boren. Van hieruit voorziet hij nu de naburige percelen nu van water.

Vorig jaar legde hij de slangen van de druppelirrigatie na het zaaien van de uien. Dit jaar heeft hij de slangen gelijktijdig met het zaaien van de uien gelegd, op een diepte van 15 centimeter. „Deze na de oogst eruit halen vormt de grootste uitdaging.” Een druppelirrigatiesysteem is een redelijk kostbare investering. “Bovendien moet je het continue beschikbaar hebben.”

Om op het juiste moment te zorgen voor een goed afgestemde watergift maakt Cerfontaine gebruik van vochtsensoren. Een praktisch probleem dat Cerfontaine ervaart bij druppelirrigatie is de korstvorming. Om dit te verhelpen hebben we de uien tijdens de opkomst één keer met de haspel beregend.”

Goed voor milieu en beurs

Op basis van de nu tweejarige ervaring houdt Daniël Cerfontaine een goed gevoel over aan de druppelirrigatie. „Het zorgt voor zichtbaar sterkere en gezondere planten. Dit betekent minder ziektebestrijding, en dat is weer beter voor het milieu en resulteert in lagere gewasbeschermingskosten. Ook dit droge jaar staan onze rode Red Tide-uien er weer goed bij. We zien wel dat de uien die verder van de slang groeien kleiner zijn. Positief is verder dat door de continue bevochtiging de grond haar fijne structuur behoudt.”

Duurzame teelt

In de ogen van Cerfontaine is sprake van een duurzame teelt als je als teler met tal van belangen zo goed mogelijk rekening houdt. Duurzaam niet alleen wat betreft de milieuaspecten, maar ook wat betreft het rendement. “Een gewas telen zonder of weinig water en/of inzet van gewasbeschermingsmiddelen en/of geen kunstmest resulteert uiteindelijk in slechte opbrengsten. Dat houdt geen enkele teler lang vol. Daarnaast zullen we bewust moeten omgaan met gewasbeschermingsmiddelen, kunstmest en water. Anders roept de overheid ons vroeg of laat een halt toe.”

Kwantificeren

Om collega’s te kunnen overtuigen is het noodzaak om de meerwaarde van bepaalde handelingen/investeringen te kunnen kwantificeren, ervaart Daniël. “Zo zien we zelf de duidelijke verschillen in de uien, maar we kunnen dit nog niet cijfermatig onderbouwen. Cijfers vertalen naar de praktijk is moeilijk. Als we een opbrengstmeting per perceel en ook nog verdeeld over het perceel kunnen realiseren zij we ver genoeg.”

Cerfontaine wil naast de maaidorsers ook de bieten- en uienrooiers voorzien van een plaatsspecifieke opbrengstmeting. „Dat is nog niet zo gemakkelijk. Zo speelt de grondtarra in de bietenteelt op lössgrond een duidelijke rol. Het rooien van bieten onder alle mogelijke omstandigheden zorgt voor een sterke variatie in de grondtarra. Daarentegen is de tarra bij uien is een redelijk constante factor. Die rooien we normaliter steeds onder droge omstandigheden.”