Ervaringen NPPL-deelnemers Demotour 2024

31-10-2024 door Leo Tholhuijsen

Zes NPPL-deelnemers werkten afgelopen maanden met een autonome trekker, uitgerust met het iQuus systeem. Wat waren hun ervaringen? Van ‘geschikt voor simpel werk’ en ‘land klaarleggen’ tot ‘het gaat goed’ en ‘geen moeite meer mee om er bij weg te gaan’. Lees ook hier de algehele evaluatie van de Demotour 2024.

Brian Salomé in IJzendijke in Zeeuwsch-Vlaanderen deed op Hemelvaart de aftrap voor de NPPL-praktijktest 2024 met een autonoom werkende trekker. 8 mei werd de Fendt 716 trekker in IJzendijke afgeleverd. Meteen is hij op cultuurwielen op 1,50 meter gezet om bij eerste gelegenheid uienbedden op te frezen en daar fertigatieslangetjes in te leggen. Het aanvankelijke idee van Salomé was dat de Fendt daarbij ‘zichzelf zou doen’ en dat hij dan steeds aan het eind van een werkgang enkel de fertigatieslangetjes zou hoeven afknippen. Dat pakte door het vochtige voorjaar anders uit. De draagkracht van het perceel verschilde van de ene op de andere plek nogal. De zwaarte van de klei varieert er tussen 35 en 45 procent afslibbaar. Gevolg: de trekker zakte soms te diep weg. Daarmee gingen de loopwielen van de frees soms net te diep en soms ook weer te ondiep. ‘Om voortdurend fatsoenlijk werk af te leveren, moest ik teveel spelen met de diepte van de hef. En zoals het systeem in 2024 was, is dat het óf helemaal autonoom óf niet is. Ik heb bij het uienbedden frezen dus geen gebruik gemaakt van het iQuus systeem’, aldus Salomé.

Aardappelland met rotoreg

Dat klaarleggen met de rotoreg van het aardappelland ging weer wel autonoom. Salomé heeft in gescheiden werkgangen het aardappelland klaargelegd en gepoot. Brian Salomé acht de autonoom werkende trekker eerst en vooral geschikt voor relatief eenvoudig werk. ‘Land klaarleggen, en ik denk ook maaien, schudden, harken. Bij bijvoorbeeld aardappelen poten heb je te maken met het steeds vullen van de bunker. Bij aardappelen poten is sowieso meer toezicht vanaf te trekker nodig.’

Brian Salomé acht de autonoom werkende trekker eerst en vooral geschikt voor relatief eenvoudig werk.

Aanfrezen gaat niet bij smalle kopakker

Het autonoom aanfrezen van aardappelruggen bij NPPL-deelnemer Nico Knibbe in Wieringerwerf (N-.H) kon bij nadere inzien doorgaan. Knibbe had aan de uiteinden van zijn aardappelpercelen te weinig keerruimte. De kopakkers zijn te smal om er zonder terugsteken te kunnen keren. Waarschijnlijk is dit probleem 2025 opgelost, omdat trekker dan achteruit kan steken. Knibbe zegt voor de autonoom werkende trekker in de huidige uitvoering op zich wel mogelijkheden te zien op zijn bedrijf. ‘Land klaarleggen of bijvoorbeeld het bewerken van een luzernestoppel met de messenfrees voordat er sla in komt.’

Nico Knibbe over kansen voor autonoom werken: ‘Land klaarleggen of bijvoorbeeld het bewerken van een luzernestoppel met de messenfrees voordat er sla in komt.’

‘Geen moeite mee er bij weg te gaan’

Een autonoom werkende trekker zou op het bedrijf Swinkels Groenten in Meterik (L.) wel passen. Bijna jaarrond is er op het bedrijf wel werk voor. Nu al, maar uitgerust met achteruitrijbeveiliging nog meer. Dan komt ook schoffelwerk in zicht en grondbewerking die korter op plantwerk zit. Swinkels Groenten beteelt zo’n 150 hectare met prei, bloemkool, spitskool, suikerbieten, snijmais, graan en groenbemester. Swinkels is deelnemer aan de Nationale Proeftuin Precisielandbouw en heeft in juli 2024 gewerkt met de autonome Fendt. De Fendt heeft op het bedrijf de groenbemester Japanse haver onder gefreesd (twee bewerkingen haaks op elkaar) en een perceel gewoeld waarop bloemkool wordt geplant. De praktijktest met het systeem is nu wat uitgebreider dan die met een aangepaste MF-trekker van vorig jaar.

Systeem gauw in de vingers

‘Het gaat goed’, vertelt teeltmedewerker Aswin Dierx. ‘Als je al met GPS en kopakkermanagement kunt werken, heb je dit systeem ook heel gauw in de vingers. Wat nu nog wat extra tijd kost, is dat je vooraf de hoeken van het perceel moet afrijden. Maar zou je zo’n systeem zelf hebben, dan heb je dat van al je percelen met A/B-lijnen allemaal al in het systeem zitten. Op percelen vanaf pakweg twee hectare kan dit systeem in onze ogen interessant zijn.’ De foutmeldingen in de eerste paar dagen na de ingebruikname van de trekker stelden volgens Dierx niet veel voor. ‘Stuurhapering werd op afstand opgelost. Dat de beveiliging de hoge haver als obstakel zag, hebben we opgelost door die balk hoger te hangen. Niks bijzonders als je zo’n trekker voor het eerst in gebruik neemt. We hebben er nu geen moeite mee hem aan het werk te zetten en er bij weg te gaan.’

Meest efficiënt brandstofverbruik

Als voordeeltje van de automatiek noemen ze bij Swinkels ook dat die niet onbedoeld het gaspedaal wat dieper intrapt om sneller klaar te zijn. Een chauffeur heft die neiging nog wel eens. Die trekker stel je in op het meest efficiënte brandstofverbruik en dat houdt-ie dan ook vast. Een uurtje langer werk is geen probleem.’

Groentekwekerij Swinkels (Meterik). Teeltmedewerker Aswin Dierx (24): ‘Geen moeite om er bij weg te gaan.’

Nu koppeling met werktuigen nog

Na het cultivateren van een graanstoppel, wat goed ging, is de autonome Fendt 716 bij Bart van Loon begonnen groenbemester te zaaien. Om goed te kunnen draaien waren frontgewichten nodig en moesten de veiligheidsvoorziening verder naar voren vanwege die gewichten, maar ook vanwege de zaadbak voorop. Bij dat onbemand groenbemester zaaien ontstond een probleem. Onder de hefarmen van de trekker hoopten zich proppen stro op, zodanig dat de trekker ging slippen en zich op een geven moment ingroef. In dit concrete geval was afslaan/stoppen met een melding aan de operator bij overschrijding van een ingegeven percentage wielslip, een oplossing geweest. Van Loon ziet potentie in het systeem, maar wacht op doorontwikkeling. In deze fase vindt hij de investering nog te groot om ermee aan het werk te gaan.

Akkerbouwer Bart van Loon in Slootdorp: ‘Ik zie ontwikkeling, maar wacht op doorontwikkeling.’

‘Met extra opties een systeem om aan te schaffen’

Stef Ruiter en zijn medewerker Lars Stavenuiter van Bloembollenbedrijf Ruiter-Wever in Andijk (N-.H.) toonden zich half augustus erg tevreden over de prestaties van het autonomiesysteem iQuus op de Fendt716-trekker. Het systeem, zeggen ze, is overzichtelijk, betrekkelijk eenvoudig te begrijpen en in gang te zetten. Grote sprong voorwaarts ten opzichte van het systeem van vorig jaar is dat de route in het veld die de trekker moet rijden nu op locatie gemaakt kan worden. Door alleen het importeren van de perceelsgrens kan het systeem heel gemakkelijk daarna zelf een route maken. ‘Ja’, zegt Stavenuiter, ‘zo’n systeem op één van onze trekkers zou ons wel passen. Het vervangt een chauffeur waar zeer lastig om aan te komen is. Maar dan wel onder de voorwaarde dat er ook een achteruitrijvoorziening en -beveiliging komt, zodat we met kleinere kopakkers kunnen werken.’ Nu blijft rondom het hele perceel aan strook van zo’n 15 meter onbewerkt. Lastig als een plant- of pootmachine kort achter de onbemande voorbewerking komt.

Wensenlijst

Ander punt op de wensenlijst is dat sensoren op machines storingen signaleren en kunnen doorgeven aan de automatiek, zodanig dat een en ander ook op afstand uit te lezen is op een smartphone of tablet. Stavenuiter zou bij voorbeeld op de overtopfrees die nu achter de autonoom werkende Fendt hangt, al wel een sensor willen zien op de breekbout van de aftakas, een temperatuursensor op de tandwielkast en/of een trillingssensor op de freesas. Voor wat betreft de sensoren geldt alvast wel dat het iQuus is uitgerust met voldoende digitale en analoge ingangen om sensorsignalen te ontvangen, maar dat in de optiek van producent GPX Solutions het plaatsen van sensoren een zaak is van de eigenaar van de machine of –beter– de fabrikant.

Lars Stavenuiter (Ruiter-Wever Andijk): ‘Het vervangt een chauffeur waar lastig aan te komen is.’

‘Ook geschikt voor weidebedrijf’

Het laatste testadres in de Demotour iQuus NPPL 2024, was eind september het Agro-innovatiecentrum De Marke in Hengelo (Gld.). Het centrum is onderdeel van Wageningen University & Research. Dinsdag 24 september is de zelfstandig werkend Fendt op De Marke in een hennepstoppel aan het werk gegaan voor een woelbewerking. Meer precies, een bewerking met de McConnel Shakaerator, ook wel weideshaker genoemd. Dat is een cultivator geschikt voor met name grasland. Dat ze hem bij De Marke op bouwland hebben ingezet, is omdat dat (net zoals eigenlijk bij elke krompootwoeler) aan het eind van de werkgang bij het uitheffen de trekker moet worden teruggezet. En dat terugrijden gaat niet met de huidige iQuus-autonomiekit waarmee de Fendt is uitgerust. Hij kan niet achteruit rijden. ‘Hier op bouwland is het niet echt een probleem dat er wat grond mee omhoog komt’, vertelt Roy Gotink van De Marke. ‘Maar op grasland is dat stukje terugzetten bij uitheffen echt nodig.’

Roy Gotink, de Marke: ‘Achteruitrijden en toezicht gewenst.’