Experimenteren met robots in strokenteelt

Akkerbouwer Cornelis Mosselman stapt over op biologische groenteteelt in stroken. Hij is sinds dit jaar deelnemer aan de Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL).

De kwaliteit van de bodem knapt zienderogen op, zegt Cornelis Mosselman. Hij is in omschakeling van gangbare akkerbouw naar biologische vollegrondsgroenteteelt. Teelt van rustgewassen en bewerking via permanente rijpadengeven de grond een enorme opkikker. “Dat kun je nu al zien. Het was mijn bedoeling, maar nu zie ik het voor mijn ogen ook daadwerkelijk gebeuren. Fantastisch om mee te maken.”

Uitdaging

De omschakeling naar biologisch is op zich al een uitdaging. Maar Mosselman zet nog grotere stappen. Vanaf dit jaar bewerkt hij zijn gewassen op een deel van zijn bedrijf vanaf vaste rijpaden. En hij begint op dat stuk met strokenteelt zonder te ploegen. Twee jaar is hij al bezig met de voorbereidingen. Dit jaar gaat het gebeuren. “Heerlijk om nu echt te starten.”

Mosselman is een van de nieuwe deelnemers van de Nationale Proeftuin Precisielandbouw. De overgang naar strokenteelt is voor hem een uitdaging. Ondersteuning vanuit Wageningen UR kan hij daarbij goed gebruiken.

En misschien nog belangrijker, hij wil komende jaren experimenteren met robots om arbeid te besparen. Welke bewerkingen zijn mogelijk met autonome trekkers en robots, wat is de verhouding tussen kosten en opbrengsten, en doen de precisiemachines daadwerkelijk wat de fabrikanten beloven? Allemaal vragen waar hij graag antwoorden op krijgt. “Ik begin voorzichtig, wil ervaringen opdoen en dan zien we wel wat er allemaal mogelijk is.”

Zesde generatie

Het bedrijf van Cornelis en Carolien Mosselman ligt op het Zuid-Hollandse eiland Goeree Overflakkee, net buiten Ooltensplaat langs de dijk van de Volkerak. Cornelis is de zes generatie in de familie Mosselman met een bedrijf op het eiland. In 2006 nam hij het bedrijf van zijn vader over. Hij stopte met koeien melken en schakelde volledig over op akkerbouw.

Nu gaat hij het radicaal anders doen. Hij zat de afgelopen jaren “steeds minder gelukkig op de trekker”. De intensieve teelt met zware machines en gebruik van kunstmest en chemische gewasbeschermingsmiddelen had een aantal negatieve effecten. Hij somt op: bodemverdichting, verminderde weerbaarheid van zijn gewassen, teruglopende bodemkwaliteit en een afnemende biodiversiteit, zowel onder als boven de grond. “Deze manier van boeren is op lange termijn niet vol te houden. Ik wil dolgraag dat een van mijn kinderen, de zevende generatie Mosselman, hier ook nog kan boeren.”

Roer om

Mosselman gooit het roer daarom rigoureus om. Hij heeft de ambitie om binnen een paar jaar een van de duurzaamste vollegrondsgroentebedrijven van Nederland te worden. De drie pijlers onder zijn nieuwe bedrijf zijn: biologisch, vaste rijpaden en strokenteelt. Belangrijke stappen heeft hij al gezet. Al zijn grond is gekilverd en goed gedraineerd. Vanuit cultuurtechnisch oogpunt liggen zijn percelen er nu uitstekend bij. Hij heeft ook een deel van zijn grond, machines en suikerrechten verkocht om zo te kunnen investeren in zijn nieuwe bedrijfsopzet. En hij heeft afspraken gemaakt met een private investeerder.

Hij begint dit jaar met strokenteelt vanaf vaste rijpaden op 15 hectare van de ruim 50 hectare. Acht groentegewassen (zie kader) staan komend seizoen op stroken van 3.20 meter breed en bijna 400 meter lang. Volgend jaar breidt hij de strokenteelt uit naar 35 hectare. “Wat ik dan ga telen, is helemaal afhankelijk van mijn ervaringen dit jaar qua teelt, arbeid en afzet. Ik zie dit seizoen als één grote ontdekkingstocht.”

Mosselman heeft inmiddels enkele nieuwe machines gekocht, bijvoorbeeld een Ferrari-plantmachine en een Agricola-zaaimachine. Vanwege de coronacrisis is de aflevering vertraagd. Voor het uitrijden van zijn zelf geproduceerde Bokassi-mest heeft hij een simpele mestwagen gekocht die hij heeft aangepast. Inmiddels hij de stroken hiermee van mest voorzien. “Dat is in principe goed gelukt, maar ik moet nog wel wat aanpassingen doorvoeren om de mest optimaal te kunnen verdelen over de stroken.”

Vertrouwen opbouwen

Binnen NPPL wil Mosselman onder andere ervaring opdoen met robotisering. Over de inzet van een autonome trekker, een Agrointelli Robotti, heeft hij inmiddels voorlopige afspraken gemaakt. “Als het gaat om relatief simpele bewerkingen als wiedeggen en gras schudden zie ik zeker mogelijkheden. Maar eerst vertrouwen opbouwen, vervolgens zien we wel wat nog meer mogelijk is.”

Mosselman is de afgelopen maanden regelmatig in de publiciteit geweest. Het effect daarvan is dat vijf bedrijven die actief zijn in robotisering contact met hem hebben gezocht. Hij heeft deze bedrijven aan elkaar gekoppeld en hoopt dat hier spannende ideeën uit voortkomen. Ook heeft hij contact met de TU in Eindhoven waar veel onderzoek wordt gedaan naar robotisering in de landbouw. “Er is al ontzettend veel mogelijk. Er is bijvoorbeeld een robot in ontwikkeling van nauwelijks 100 kilo die volledig autonoom moet gaan schoffelen in de rij. Dat scheelt veel arbeid. Met zo’n robot wil ik wel ervaring opdoen. Schoffelen tussen de rijen kan ik zelf wel.”

Afzet is spannend

De afzet van zijn groenten wordt nog een spannend traject. Liefst wil hij leveren in korte ketens. Afgelopen jaar heeft hij marktonderzoek gedaan en met potentiële afnemers overlegd. Hij is optimistisch, hoewel de marketing hem veel tijd kost. “Ik ben er achter gekomen dat ik meer boer ben dan ik dacht. Daarom heb ik een ZZP’er aangenomen die met de afzet aan de slag gaat.”

Voor Mosselman is precisielandbouw niet het ei van Columbus. “Met sensoren, camera’s en robots kun je vast efficiënter en duurzamer werken. Maar als je over je grond blijft rijden met kiepwagens van 20 ton dan boer je toch achteruit. Mijn filosofie is dat alles begint bij de bodem. In feite is alles wat we hier doen daarop gericht. Precisielandbouw is stap twee.”

Bouwplan

·         15 hectare strokenteelt: zaaiuien, witte kool, aardappelen, witlofpennen, peen, pastinaak, pompoen. In het teeltplan zijn ook rustgewassen opgenomen.

·         35 hectare: grasklaver

 

‘Wens ondernemer uitgangspunt bij inzet robots’

De inzet van een robot op het bedrijf van Cornelis Mosselman is onderdeel van het NPPL-project. Vanuit Wageningen UR krijgt de biologische groenteteler hierbij ondersteuning van Jean-Marie Michielsen. “De start met strokenteelt op het bedrijf van Mosselman maakt de inzet van robots extra interessant.”

Michielsen is in Wageningen specialist in spuittechnieken. De laatste jaren heeft Jean-Marie ervaring opgedaan door aan de hand van applicaties in Akkerweb taakkaarten voor spuittechnieken aan te maken. Die kaarten zijn gebaseerd op satellietbeelden, bodemscans of data van gewassensoren.

Er is afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar diverse aspecten van strokenteelt, weet Michielsen. “Onderzoekers zijn vaak enthousiast over deze teeltmethode. De wetenschappelijke resultaten mogen veelbelovend zijn, de boerenpraktijk is weerbarstig. Bij Mosselman kunnen we onderzoeken of strokenteelt daadwerkelijk leidt tot hogere opbrengsten, meer biodiversiteit en bijvoorbeeld een weerbaarder gewas.”

Op het bedrijf van Mosselman wordt waarschijnlijk dit teeltseizoen een Robotti van Agrointelli ingezet. “Over de precieze toepassingen moeten we nog afspraken maken. Ik ga ervan uit dat we beginnen met automatisch wieden en schoffelen. De wens van de ondernemer is hierbij uitgangspunt.”

Strokenteelt is niet alleen voor Mosselman een uitdaging, maar ook voor de omgeving van het bedrijf. Michielsen: “Voor de digitale connectie met RVO en bijvoorbeeld Akkerweb is strokenteelt complex. Hoe zet je bijvoorbeeld al die stroken in de Gecombineerde Opgave? Vanuit NPPL ben ik samen met RVO op zoek naar vereenvoudigingen.”