Joost Derks heeft voor suikerbieten en cichorei de Farmdroid zaai- en onkruidrobot ingezet. Daarmee zet hij een belangrijke stap in de richting van chemiearme teelten. De inzet verloopt niet vlekkeloos. ‘De machine werkt, nou moeten wij er nog mee leren werken.’

Minder chemie

‘Collega’s zeggen tegen mij: “als die robot zulk werk aflevert, is hij in feite niet praktijkrijp, dan kun je er eigenlijk nog niet mee beginnen”. Ik zeg: hij is wel prakrijkrijp, wij moeten er alleen mee leren werken. Dus juist wél er mee beginnen. Sowieso moeten we aan de slag met manieren om met minder chemie te telen.’ Akkerbouwer-loonwerker Joost Derks vertelt over de eerste ervaringen met  Farmdroid zaai- en onkruidrobot op zijn bedrijf. In de eerste week van mei zaaide de robot 10 hectare suikerbieten, eind mei 12 hectare cichorei.  Maandag 26 juni toonde Derks aan collega’s van zijn studiegroep de eerste resultaten van wat de Farmdroid heeft gedaan. Kort samengevat: de machine heeft zowel de bieten als de cichorei keurig netjes gezaaid, maar de aanpak van het onkruid verliep bepaald niet gladjes. De Farmdroid FD20 is een lichtgewicht autonome zaai- en schoffelrobot waarmee verschillende gewassen te zaaien en te schoffelen zijn. De machine kan gedurende het seizoen tot maximaal 20 hectare zaaien en vervolgens ook schoffelen. Met behulp van een zonnepaneel wordt de accu opgeladen en hierdoor kan de Farmdroid in principe het gehele seizoen op het perceel blijven. Met een eigen gps-basisstation weet de machine op de centimeter nauwkeurig waar die de gewassen zaait en dus ook waar-ie omheen moet schoffelen. De machine kan ook ‘s avonds en ’s nachts werken, aangezien deze niet afhankelijk is van een optisch camerasysteem.

Schoffelen kan meteen beginnen

De robot zaait volgens een vast grid en onthoudt met de opgeslagen coördinaten precies waar elk zaadje ligt. Zodoende kan de machine gelijk na het zaaien beginnen met wieden, hij hoeft niet eerst de gewasplantjes te kunnen zien. Tussen de rijen woelt een schoffelstangetje kiemende onkruidzaadjes los. Tussen de planten zwiept steeds een wiedmesje op en neer. Doordat de eerste schoffelbewerking blind kan gebeuren, blijft de onkruiddruk vanaf het zaaimoment laag. Als de machine ongestoord kan doorwerken, kan de robot een perceel van 20 hectare in 7 à 8 etmalen schonen. Vervolgens kan de machine opnieuw beginnen. De energie komt van het eigen zonnepaneel dat bovenop de machine ligt. Idealiter heeft de teler geen omkijken naar zijn gewas totdat het dicht staat. Joost Derks zou zijn machine nog graag uitgerust zien met een spotspray-installatie, om vroeg in het seizoen precies midden op het plantje een systemisch insecticide te kunnen spuiten en in pakweg augustus een fungicide. ‘Daardoor hoeven we deze chemische middelen niet meer volvelds in te zetten, maar plaatsspecifiek. Hierdoor kunnen we een nog grotere stap zetten.’

Last van sporen

Zover is het nog niet, eerst de eerste schoffelresultaten evalueren. ‘In de bieten hebben we meteen na het zaaien er een bui regen op gekregen. We hebben toen landbouwzout gestrooid en daarbij sporen gereden. Daar had de Farmdroid gruwelijk last van. Hij reed vast en had moeite met keren. We zijn op een gegeven moment gestopt met robotschoffelen. De draagkracht is volgende keer wel een punt van aandacht. We hebben dit voorjaar klaargelegd met een ploeg met vorenpacker. Misschien lag het voor de robot iets te grof, maar op het stuifgevoelige zand hier wil je de grond niet te fijn leggen. Hoe dan ook, het zaaien is heel netjes gegaan.’ Ondertussen staan eind juni de bieten er blakend bij en is het veld royaal dicht. Een stevig fris blad na de laatste regen. Voor de onkruidbestrijding heeft Derks na het vastlopen van de Farmdroid, chemisch moeten ingrijpen. ‘Daarom is het belangrijk om nú met dit soort technieken aan de gang te gaan; om te leren. Gaat het niet meteen goed, dan hebben we de chemie nog achter de hand.’ Overigens is in de bieten na een chemische ingreep, het onkruid nog met een spike rotoweeder (een demomachine) aangepakt. Met het sluiten van het gewas is het nog een keer aanaardend geschoffeld. Ook weer ter minimalisering van het middelengebruik.

Grond vaster klaarleggen

Dan de cichorei. Eind mei heeft de robot 12 hectare gezaaid in een periode van 7 dagen. Bij suikerbieten ligt de werksnelheid op zo’n 900 meter per uur. Bij chichorei, dat veel nauwer wordt gezaaid, ligt de snelheid op 450 meter per uur. ‘Inderdaad best langzaam’, erkent Joost Derks. ‘Maar als je dan 24 uur per etmaal kunt werken, kom je toch een eind.’ Een punt ook bij het zaaien van de cichorei was het klaarleggen van de grond. Een volgende keer wil Derks ook hier de grond steviger aandrukken. ‘Wat we nu zagen, is dat het loopwieltje voor het zaaielement de grond wat indrukte, waardoor uiteindelijk de plantjes wat dieper kwamen te staan. Zandkorrels rollen dat gemakkelijk in het hart van het jonge cichoreiplantje, wat er dan de brui aan geeft. Cichorei is wat dat betreft heel gevoelig.’

Veel meldes ontsnapt

Na het zaaien volgde drie keer schoffelen tussen de rijen en het wieden in de rijen, waarbij de wiedmessen bij elke schoffelbeurt wat agressiever werden afgesteld. Dat wil zeggen, dichter langs de plantjes gingen. Probleem daarbij was dat onkruiden, meldes, die vlak achter de cichoreiplantjes steeds, net niet geraakt werden en doorgroeiden. Toen Derks op een gegeven moment bedacht dat het slim zou zijn om de machine dan andersom door het gewas te laten rijden, was het eigenlijk te laat. De meldes waren te groot om door het wiedelement nog ontworteld te worden. Gevolg is dat het cichoreiperceel vol melde staat. Om daar vanaf te komen wordt naar een andere oplossing gezocht. Eerste idee is om met een soort klemband-plukker de meldes te verwijderen, zoals ook schieters wel worden aangepakt. Maar het onkruid blijkt daarvoor niet stevig genoeg (nog niet houtig genoeg). De planten worden niet uit de grond getrokken maar knapten af. Daarop viel de keus om de bovenuit de cichorei uitstekende meldes, af te maaien. Alles bij mekaar wel wat tegenvallers in het eerste jaar van de Farmdroid op akkerbouwbedrijf Derks in Volkel. Maar Joost Derks is er allerminst door uit het veld geslagen. ‘Het principe werkt. Deze machine is praktijkrijp. Nu nog ermee leren werken.’