Om in de toekomst cichorei te kunnen blijven telen heeft maatschap Sterenborg een Farmdroid zaai-/schoffelrobot aangeschaft.

Nagenoeg geruisloos

Zaterdagochtend 11 mei , Blekslage, Onstwedde. Een Farmdroid zaairobot zaait cichorei op een perceel langs de weg. Vijf dagen eerder is de robot op het zestien hectare grote perceel weggezet. Dag en nacht, vrijwel ononderbroken, is de machine aan het zaaien. Nagenoeg geruisloos. Wat alleen op het perceel te horen is, is het gekwinkeleer van de veldleeuwerik. Pas als je de Farmdroid op minder dan 20-30 meter nadert hoor je het gezoem van elektromotoren, het lage tikken van de klepjes die op voorgeprogrammeerde plekken de cichoreizaadjes deponeren en het iets hogere tikken van de shotjes bodemherbicide op en rond elk zaadje. Als de robot achter op het perceel is, is bijna niet te zien of deze rijdt of niet. De snelheid is 500 meter per uur.

‘Wachten tot hij vooraan is duurt zowat een uur, daar heb ik nu geen tijd voor.’

Als Gert Sterenborg  met zijn trekker arriveert – hij heeft net nog een vracht pootgoed gedaan – draait achter op het perceel de robot van de kopakker net het rechte stuk weer op. We lopen erheen om hem van dichtbij te bekijken. ‘Wachten tot hij hier vooraan is, doen we niet’, zegt Gert Sterenborg. ‘Dat duurt zowat een uur, daar heb ik nu geen tijd voor.’ Een stuk verderop is het bedrijf immers aan het aardappelen poten.

Schoffelen na zaaien

Sowieso vindt Sterenborg het lang duren eer de Farmdroid klaar is met het perceel. ‘Te lang.’ Hij wijst op de onkruidjes die zich vertonen. Piepklein, nog maar net uit het kiemstadium, groter moeten ze niet zijn om geschoffeld en gewied te worden. Want ook dat gaat de Farmdroid doen. Direct nadat het zaaien achter de rug is, wordt het apparaat omgebouwd. Er worden schoffelmesje gemonteerd voor schoffelen tussen de rijen. De zaaielementen gaan omhoog en dan komt er ruimte voor wiedmessen die onkruid ín de rij aanpakken. De onkruidbestrijding kan onmiddellijk na het zaaien beginnen, de cichoreiplanten hoeven daarvoor niet eerst boven te staan. De robot weet immers precies op welke coördinaten hij de zaadjes heeft (tot op minder dan een centimeter nauwkeurig) weggelegd. De slagmessen worden op basis van die informatie aangestuurd.
Het elektromagnetisch klepje dat precies op het goede moment het zaadje vlak boven het zaaisleufje laat vallen, in combinatie met de lage rijsnelheid, waardoor het cichoreizaadje amper snelheid heeft en niet doorrolt, maakt de robot preciezer dan een precisiezaaimachine met zaaischijf en vacuüm. Wat de Farmdroid niet kan is de zaai-afstand variëren. Hij zaait op een fixed vooraf bepaald raster.

Ecorobotix spotsprayer als alternatief

De onkruidbestrijding moet onmiddellijk na het zaaien beginnen. Daarmee is de capaciteit van de zaai-schoffelrobot beperkt tot zo’n twintig hectare per jaar. Afgezet tegen conventioneel zaaien is robot zaaien en schoffelen kwetsbaar, in die zin dat een behoorlijk tijdvenster van goed weer nodig is. Het idee is dat de robot na zaaien voortdurend blijft schoffelen en wieden. Net zolang tot de cichorei zover is ontwikkeld dat onkruid geen kans meer krijgt. Overigens is Sterenborg voor de chemie-arme onkruidbestrijding ook weer niet volledig afhankelijk van robot. ‘Mocht de Farmdroid wat achterop raken, dan hebben we altijd nog de Ecorobotix spotsprayer als noodmaatregel’, vertelt Sterenborg.

In vijf jaar terugverdiend

De basis Farmdroid zaai-/schoffelrobot kost €85.000. Inclusief opties als een extra powerbank, aangepaste schoffels en de spuitinstallatie komt Sterenborg’s machine op zo’n €100.000.
Vraag is nu wat er aan voordelen zijn van robotzaaien/-schoffelen tegenover de klassieke manier. Eén is: minder werk. Als de robot eenmaal zaait, is het een kwestie van eens per twaalf uur bodemherbicide bijvullen en eens per twee dagen cichoreizaad. Twee: minder chemische onkruidbestrijding. De robot spuit alleen bodemherbicide (Kerb Flo) vlak rond het zaadje. Ten opzichte van alleen al de eerste bespuiting van de hele zaaistrook, levert dat een besparing van tachtig procent op middel. Ook latere onkruidbespuitingen kunnen vervallen. Als verderop in de teelt de robot individuele planten met een fungicide bespuit, levert dat opnieuw een besparing op.

Premie van € 750/ha voor chemie-arme teelt

Maar zeker zo belangrijk is de premie van € 15/ton cichorei die afnemer Sensus betaalt voor duurzaam geteelde cichorei. Bij 50 ton is dat €750/ha. Wat ook meetelt, is dat deze manier van werken extra punten oplevert voor de brons- zilver-goudwaardering in de Ecoregeling. Al bereikt Sterenborg de noodzakelijke score ook wel op een andere manier. ‘Het komt erop neer dat we met de premie van Sensus en de besparing op middel, we de investering in principe in vijf jaar tijd terugverdienen. Als alles meezit. Wat onze grootste motovatie is, is dat in cichorei de chemische onkruidbestrijding lastig is en alleen maar lastiger wordt. We moeten wel op deze manier aan de slag als we in de toekomst een kwalitatief goede cichoreiteelt willen behouden. Vergeet ook niet dat elke herbicidebespuiting de groei van cichorei stil zet en dus opbrengst kost.’

Net als Gert Sterenborg van het perceel is vertrokken, arriveert de Farmdroid robot voor op het perceel. Daar licht hij de zaai-elementen op, maakt een haakse bocht, laat de elementen weer zakken en doet een baantje kopakker. Langzaam kruipt de machientje verder. Tegen zaterdagvond moet-ie klaar zijn.

Bekijk hier de video van de Farmdroid bij Sterenborg