Jonge boeren vragen bij klimaatadaptatie om perspectief en vertrouwen

Wat staat de sector en de overheid te doen om een klimaatrobuuste landbouw te realiseren nu hoosbuien en extreme droogte zich steeds vaker voordoen? De recente overstromingen in Italië hebben de zaak wakker geschud. Bodem verbeteren alleen lijkt niet genoeg. Oplossingsrichtingen worden gezocht in techniek, ruimte, financiering en regelgeving. Bovenal vragen jongeren om perspectief en vertrouwen.

Toekomstscenario’s

Darleen van Dam en Ellen Bulten (WUR: agrogecologie/innovatie/transitie) werken in opdracht van LNV als programmamanagers aan de toekomstscenario’s klimaat- en waterrobuuste land- en tuinbouw in 2050. Het onderzoeksproject heeft de titel van Optimalisatie naar Transformatie. Zij daagden tijdens dialoogsessie Klimaat en Water tijdens Future Farming & Food Experience in Lelystad het publiek uit om mee te denken. Uitgangspunt is dat er het nodige moet veranderen in de inrichting van Nederland om voorbereid te zijn op alle klimaat en water gerelateerde uitdagingen.

Intensiveren of extensiveren

Van Dam opende met de vraag: moeten we de landbouwpraktijk intensiveren of extensiveren. Deelnemers reageerden verdeeld, van ‘heel intensief daar gaan we het in de open teelten niet mee redden, onze grond kan dat niet aan’ tot ‘intensieve landbouw zorgt dat er op andere plekken ruimte ontstaan voor natuur, dat heeft een groter rendement dan extensiveren.’ Duurzame Intensieve landbouw vereist wel een gecontroleerde aanpak en de inzet van toenemende technische mogelijkheden, aldus de spreker. De enige voorstander van landsharing die het woord nam, voegde aan zijn mening toe dat dit thuishoort bij een gebiedsgerichte aanpak, waarbij de agrariër er niet alleen voor staat en inspanningen worden beloond. Op die manier zijn er ook mogelijkheden voor extensivering.

Vertrouwen en zekerheid

Het panel bestond uit drie specialisten Hilde Coolman (NAJK), David de Wit (Boerderij van de Toekomst) en Sabine Pronk (LNV). Coolman en De Wit zijn jong en vertegenwoordigen een nieuwe generatie landbouwers. Op het akkerbouwbedrijf van Coolman ligt de focus op het verhogen van het gehalte organische stof (met compost, stro en groenbemesters) om de vochthoudendheid te verbeteren. De Wit meent dat dit wellicht positief is, net als vaste rijpaden om verdichting van de ondergrond te voorkomen, maar niet effectief genoeg.  ‘’We moeten het ook hebben van technische oplossingen, per bedrijf of per gebied. Dat brengt wel kosten met zich mee.’ Hij vraagt van de overheid meer zekerheid. ‘We hebben het vertrouwen nodig. Subsidies en regels moeten niet jaar op jaar veranderen.’ Coolman vraagt vooral om perspectief. ‘We horen voortdurend wat de problemen zijn. Het motiveert meer, als we horen wat eraan gedaan kan worden.’ Peilgestuurde drainage lijkt volgens haar een oplossing, maar als daardoor de boer in het voorjaar pas later op zijn land komt, geldt dat niet voor iedereen. Het zelfde geldt voor ondergrondse wateropslag: per gebied verschillen de mogelijkheden en de eisen die het waterschap eraan stelt.

Sector veerkrachtig

Panellid Sabine Pronk, vanuit LNV bij het opstellen van toekomstscenario’s betrokken, verzekerde de zaal dat overheidsbeleid niet verschilt van het beleid van de ondernemer. ‘Je kijkt vooruit en weegt af op basis van financiën, financiering en regelgeving.’ Pronk stelt dat LNV als doel heeft alle partijen te mobiliseren dus ook het bank- en verzekeringswezen om de sector veerkrachtig te maken. Gevolgen van klimaatverandering voor financiële instellingen krijgen de aandacht net als het ontwikkelen van een klimaatstresstest voor bedrijven. Volgens een aanwezige vertegenwoordiger van de Rabobank stelt de bank het beleid al bij. ‘Rentekortingen zijn mogelijk. Bedrijven die verlies lijden als gevolg van investeringen krijgen langer de tijd om hun rendabiliteit waar te maken. Ook praten we graag mee in het Landbouwakkoord.’

Bij de foto: Bezoekers van de Boerderij van de Toekomst hebben zelf ook een idee bij landbouw in 2050 en laten dit door een illustrator in beeld brengen.