‘NPPL kijkt terug op mooie start’

Dit zijn in een notendop de uitkomsten van het eerste jaar NPPL.

6 precisielandbouwtoepassingen ingepast op 6 akkerbouwbedrijven in Nederland in 2018 en resultaten breed gecommuniceerd. Betere verdeling van uitgangsmateriaal, een kwart minder aan gewasbeschermingsmiddelengebruik, kosten en baten een kleine plus tot nul. Door droogte waren er geen opbrengsteffecten. Toepassingen vergen investeringen en tijd. Er zijn stappen gemaakt op het gebied van verduurzaming. De omgeving is zo goed mogelijk aangehaakt en er komt flinke uitbreiding in 2019.

De kick-off van NPPL was begin dit jaar op 16 februari 2018. Op deze dag kwamen de eerste 6 deelnemers met de NPPL-projectpartners voor het eerst bij elkaar. Onder tijdsdruk zijn daarna snel plannen en voorbereidingen per deelnemer gemaakt voor jaar 1. De resultaten van het eerste jaar worden langzaam maar zeker helder. Een terugblik op een dynamisch NPPL startjaar.

6 toepassingen

De kern van NPPL is dat agrariërs aan de slag gaan met 1 of meerdere precisielandbouwtoepassingen met ondersteuning van onafhankelijke experts vanuit de kennisinstellingen. Daarbij is er ruimte om alles te melden wat lukt of speelt.

In 2018 konden de deelnemers uit 6 toepassingen kiezen:

• Variabel-doseertoepassingen op gebied van bekalken
• Poten van aardappelen
• Onkruidbestrijding
• Bemesten aardappelen
• Aaltjesbestrijding
• Loofdoding

Van deze toepassingen was bekend dat de componenten benodigde ‘data’, ‘beslissen’ en ‘actuatie’ voldoende ver ontwikkeld en getest waren voor toepassing op de bedrijven. Data gaan over toegang tot bodem- of gewaskaarten met informatie over de ruimtelijke variatie. Beslissen gaat over hoe de data door te vertalen naar plaatsspecifiek management via gevalideerde beslisregels of expertoordeel. En actuatie gaat over moderne machines die plaatsspecifiek kunnen toepassen. En dit alles moet dan met behulp van aanwezige software op het bedrijf (bedrijfsmanagementsysteem, dataplatform, connectiviteit en interoperabiliteit).

De 6 toepassingen waren eind 2017 al eens ergens onder praktische omstandigheden positief getest op een bedrijf. De deelnemers kregen uitleg over keuzes die ze moeten maken bij de componenten en integratie op hun bedrijf. Zo koos de een voor een gewaskaart van een satelliet en de ander voor een kaart van een drone. De resultaten qua invulling, toepassing, uitvoeringsgemak, effectiviteit en kosten en baten werden bepaald, besproken en gepubliceerd. Sommige telers kwamen in de gelegenheid om met nieuwe spuittechniek aan de slag te gaan, wat liet zien wat er allemaal technisch al kan met variabel doseren.

Aandachtspunten NPPL

In jaar 1 is in NPPL dus de meeste aandacht uit gegaan naar uitvoering en monitoring van de toepassingen en naar publicatie van de resultaten in vakbladen en op sociale media. Andere activiteiten binnen NPPL waren:

• Betrekken van groen onderwijs (zie bodemsensorenproef);
• Een open dag op een NPPL-bedrijf;
• Stimuleren vergroeningsmaatregelen op de bedrijven;
• Verbinding zoeken met andere proeftuinen en relevant onderzoek;
• Het optuigen van een nationale agenda precisielandbouw.

Resultaten van precisielandbouwtoepassingen

Op 13 december j.l. hebben we de resultaten van de precisielandbouwtoepassingen op de bedrijven met de 6 deelnemers besproken als groep. Gemiddeld zijn er meer dan 2 toepassingen per deelnemer uitgevoerd. Alleen plaatsspecifiek bekalken kon qua tijd nog niet ingepland worden op de bedrijven en komt in 2019. Variabele plantafstand aardappelen werkte goed bij 1 van de 2 deelnemers. Of er opbrengstvoordelen waren, kon niet vastgesteld worden door het droge groeiseizoen van 2018. Datzelfde geldt ook voor de andere toepassingen. Opbrengsteffecten konden niet vastgesteld worden door de droogte.

Qua inzet van gewasbeschermingsmiddelen (inzet bodemherbiciden, bestrijding aardappelcystenaaltjes en loofdoding) was de besparing op middelen gemiddeld 23%, met per deelnemer en toepassing als minste 10% en als meeste 80%. Besparing op stikstof was 10% in een geval en werd als geheel niet uitgevoerd in een ander geval (vanwege droogte).

Het financiële voordeel (kosten minus baten) was licht positief tot nul, afhankelijk van de situatie. Zo wogen de kosten van een dronebeeld niet op tegen de besparing aan loofdoodmiddel. Werkte men met satellietbeelden, dan was er wel een positief resultaat bij loofdoding. De deelnemers merkten wel op dat ze er extra tijd in moeten stoppen en dat wordt niet zomaar vergoed. Jammer genoeg konden we door het droge weer geen opbrengsteffecten aan variabel doseren toeschrijven (was wel de verwachting bij meerdere toepassingen), waardoor we duidelijke financiële voordelen niet konden aantonen in 2018.

Verduurzaming

Een groot voordeel ligt er wel op het gebied van verduurzaming: globaal werd een kwart bespaard op gewasbeschermingsmiddelen en stikstof, waarbij de referentie was datgene wat de deelnemer zou doen zonder de precisietechnologie. Het gaat hier dus om besparingen via inspelen op ruimtelijke variatie binnen het perceel of gewas.

Alle 6 toepassingen waren dus uitvoerbaar op de bedrijven, waarbij aangetekend moet worden dat het de meeste aandacht vergde om de machine het digitale advies (van advieskaart naar uitvoeren taakkaart op de machine) te laten toepassen. Maar toen dat allemaal draaide, konden de deelnemers de meeste toepassingen goed uitvoeren. Soms ook met extra ondersteuning vanuit de leveranciers van de precisietechnologie en/of –diensten. Dank daarvoor. De deelnemers onderstrepen het belang van kwaliteit van data, de behoefte aan onafhankelijke en gevalideerde beslisregels en betere ‘plug-en-play’ systemen.

Betrokkenheid leveranciers

De opzet in NPPL is dat de deelnemers door onafhankelijke experts vanuit kennisinstellingen begeleid worden, en dat de deelnemers zelf bepalen welke precisielandbouwproducten en –diensten ze willen inzetten. Zo ontstond een gevarieerd beeld van producten en diensten van verschillende leveranciers op de bedrijven van de NPPL-deelnemers. Om de leveranciers toch bij het begin al goed aan te laten haken, wordt jaarlijks een erfbetredersdag georganiseerd, zodat potentiële leveranciers hun mogelijke bijdragen bij de experts die de deelnemers begeleiden, bekend kunnen maken. In 2019 wordt deze dag gehouden op 25 januari.

Natuurlijk zit hier een spanningsveld op, immers het gaat om keuzes van NPPL-deelnemers over aanschaf van producten en diensten in een groeimarkt. WUR- en Aeres-experts adviseren hier vanuit inhoud en objectiviteit. De keuze voor producten en diensten is uiteindelijk aan de deelnemer. Dat we in NPPL regelmatig met Akkerweb data-platform, adviesmodellen en apps werkten, komt doordat dat het enige open data-platform in Nederland is met apps die vanuit publiek-privaat onderzoek ontwikkeld en gevalideerd zijn. We kennen de inhoud. WUR is mede-oprichter van Akkerweb met als doel een platform te hebben waarop precisielandbouw-apps ontwikkeld kunnen worden.

Iedere marktpartij kan apps op Akkerweb plaatsen mits kwaliteit helder is. De keuzes van de NPPL-deelnemers laten zien dat er ook voldoende vaak met andere data-platforms en oplossingen gewerkt is. Uiteindelijk is precisielandbouw samenwerken en heeft het baat bij zorgvuldig en efficiënt data en adviezen delen. WUR streeft er naar om kennis voor precisielandbouw in webservices te programmeren zodat deze services naar alle data-platforms informatie kunnen sturen.

Lastig te zeggen wat beste bodemkaart is

Een van de vragen waar de NPPL-deelnemers mee kwamen, is welke bodemkaart ze het beste kunnen gebruiken. In augustus j.l. is daarom vanuit NPPL een bodemsensoren-vergelijkingsproef gedaan. Op het NPPL bedrijf in Ens zijn bodemkaarten van 5 systemen vergeleken. Het rapport met de resultaten wordt binnenkort gepubliceerd. De teler herkent patronen in de kaarten.

Het blijft lastig te stellen welke kaart het beste is. Dat is situatiespecifiek. De proef wordt daarom in 2019 sowieso herhaald op een perceel met meer ruimtelijke variatie in organische stof en lutum dan op het perceel in Ens, waar organische stof ca 3% was en lutum ca 10%. De foutenmarge in de analyse komt in buurt van de variatie die er op het perceel aanwezig is. En dan kan je alleen maar de grote verschillen meten met de bodemsensoren.

Interactie met het veld

NPPL is niet de enige proeftuin op het gebied van precisielandbouw in Nederland. NPPL heeft wel een eigen insteek, zoals hiervoor beschreven. In Brabant en Zeeland draait proeftuin OPZuid met als kernen praktijkonderzoek op 2 locaties, en diverse studiegroepen. NPPL stemt af met OPZuid en andere praktische precisielandbouw-projecten in Nederland (denk aan HWodKa, AgroFuture, Potato Valley, Mineral Valley, proeftuin Agroecologie en Technologie, etc.), om ook van hen scherp te krijgen waar kansen en uitdagingen liggen op het gebied van precisielandbouw.

Dit laatste is met name van belang om een nationale agenda precisielandbouw te ontwikkelen nu en de komende jaren. In deze agenda komen onderwerpen te staan die remmend zijn voor adoptie van precisielandbouw. Hierop kunnen overheden, koepelorganisaties en/of instituties gericht beleid ontwikkelen. De agenda is toegezegd aan de Tweede Kamer.

Studenten en precisielandbouw

Daarnaast is interactie met onderwijs een groot onderdeel in NPPL. In NPPL krijgt doorstroming van precisielandbouwresultaten naar groen onderwijs (HBO en MBO) een extra impuls via o.a. kennisdagen gericht op docenten en studenten. Een eerste invulling is een speciale editie vanuit vakblad Boerderij over ‘Wat hebben studenten aan precisielandbouw’. Deze special komt begin 2019 uit. Verder zullen studenten meer betrokken worden bij de activiteiten op de bedrijven van de NPPL-deelnemers. Denk bijvoorbeeld aan het opstellen van bedrijfsadviezen en duurzaamheidsscans.

In 2019 zullen er ook meer open dagen komen op de NPPL-bedrijven. In 2018 hebben we één open dag gehad in augustus. De deelnemer heeft toen verteld wat de eerste resultaten waren op zijn bedrijf en wat zijn visie is met precisielandbouw. Er waren ruim 100 bezoekers op de open dag. De open dag werd mede mogelijk gemaakt door sponsoring vanuit provincie Flevoland en Rabobank.

Als laatste hebben we de klankbordgroep. Deze groep komt jaarlijks 1 of 2 keer bij elkaar om reacties uit het veld te melden. In de klankbordgroep zitten vertegenwoordigers van boerenorganisaties, mechanisatie- en adviesbedrijven, provincies, waterschappen, NGO’s, groen onderwijs, NVWA, CTGB, sponsoren en proeftuinen.

Sociale media in NPPL

NPPL heeft als experiment ook hoe sociale media slim ingezet kunnen worden bij kennisuitwisseling. Whatsapp speelde in no time een grote rol. Zowel bij afstemming tussen expert-deelnemer-journalist als tussen de deelnemers onderling. Op Facebook en Twitter publiceren zowel NPPL als deelnemers zelf regelmatig resultaten en delen ze meningen uit. Ook plaatsen de groepsleden diverse korte filmpjes (vlogs). De NPPL-groep op Facebook heeft 331 deelnemers.

Recent is ook gekozen om een instructiefilm over taakkaarten te ontwikkelen en te plaatsen. Leuk te melden is ook dat er middelbare scholieren werken aan een profielwerkstuk, waarin ze uitzoeken hoe je een boeren-app kunt maken op Facebook, Instagram of andere sociale media. Voor alle NPPL-betrokkenen is het een leerproces hoe de nieuwe mogelijkheden zo goed mogelijk te benutten. Zoals gezegd, een experiment op zich.

Nieuwe NPPL-toepassingen en -deelnemers

In september j.l. zijn we begonnen met uitbreiding en werving van nieuwe NPPL-deelnemers voor 2019. De deelnemers uit jaar 1 gaan ook nog minimaal 1 jaar door. Vanaf 2019 gaan 10 nieuwe deelnemers meedoen in NPPL en zijn er 6 nieuwe toepassingen bijgekomen. Onder de deelnemers nu ook 3 melkveehouders, 2 bloembollentelers en 1 vollegrondsgroenteteler.

De 6 nieuwe toepassingen zijn:

• Precisiebemesting grasland
• Onkruiddetectie
• Beregening op maat
• Variabel doseren van fungiciden
• Vogelnestenbescherming
• Rijpadenplanning

En ze kunnen ook voor de toepassingen uit 2018 kiezen. De bedoeling is wel dat de deelnemers met 1 of 2 toepassingen goed aan slag gaan. Dat is beter dan dat men met meer toepassingen gaat werken met minder aandacht per toepassing.

En we moesten kiezen. Ook voor 2019 waren er ruim 50 inschrijvingen in NPPL en moest er een keuze gemaakt worden uit de vele goede kandidaten. Goede verspreiding over het land was ook een doel. Van de 6 nieuwe toepassingen is ook weer bekend dat de componenten in meer of mindere mate beschikbaar zijn en dat inpassen op bedrijfsniveau al wel mogelijk is.

Over de mate van precisie en meerwaarde zullen we komend jaar weer horen. En sowieso is er veel interesse voor de onderwerpen uit de markt. In jaar 1 ging de meeste aandacht uit naar variabel doseren bodemherbiciden. In jaar 2 ligt de meeste interesse bij onkruiddetectie voor plaatsspecifiek bestrijden. Onkruid scoort dus hoog, en dat komt mede vanwege zorgen om verwachte beperkingen aan de kant van chemische onkruidbestrijding. Dit zijn ook toepassingen die mede ontwikkeld zijn vanuit publiek-private investeringen vanuit de topsectoren Agri&Food (o.a. PPS PL2.0) en Tuinbouw&Uitgangsmateriaal. Mooie valorisatie.

Tot slot

Al met al kunnen we vaststellen dat NPPL veel aandacht kreeg in 2018 en op stoom komt. NPPL-deelnemers zijn enthousiast aan de slag en interactie met het veld komt op gang. Ondertussen is ook de NPPL-stuurgroep met vertegenwoordiging vanuit LNV, LTO, Fedecom, WUR, Groen Onderwijs en ProAgrica geïnstalleerd. Precisielandbouw past in het beleid van LNV om kringlopen te sluiten, vergroening en agrarische ondernemers een betere positie te geven.

Mooi is te zien dat er oor en oog is voor de zaken waar NPPL-deelnemers mee zitten, dat blijkt onder meer uit werkbezoeken aan de bedrijven in 2018 en komend jaar. Er wordt nagedacht over hoe data-uitwisseling tussen agrariërs en overheid verbeterd kan worden, met win-win voor beiden. Al met al de benodigde interacties om adoptie van precisielandbouw te versnellen en de versnippering die er nu is te verminderen. Precisielandbouw is samenwerking van techniek en biologie, en samenwerking van partijen in de diverse ketens.