NPPL on Tour is op 22 augustus te gast bij Gerard en Els Uijterlinde in Deurningen. Wil je weten hoe je kunstmestvrij mais teelt? Hoe rantsoen en weidegang methaan- en ammoniakemissies beïnvloeden? Of waarom je als melkveehouder wel of juist geen veldbonen moet telen? Kom dan op 22 augustus naar Deurningen.

Alles al eens geprobeerd

Alles wat je als melkveehouder wilt uitproberen, hebben Gerard en Els Uijterlinde van Erve Mentink in Deurningen al eens uitgeprobeerd of onderzocht. Of zijn ze bereid (mede) te onderzoeken. Dat is, om maar meteen met de deur in huis te vallen, de belangrijkste reden om op dinsdagmiddag 22 augustus naar Deurningen (Ov.) te komen. Gerard en Els zijn de vierde generatie op het melkveebedrijf in Twente met momenteel 195 melkkoeien en 80 hectare land.

Erve Mentink van bovenaf gezien met rechts naast de ligboxenstal de veldspuit van het loonbedrijf die bezig is met het plaatsspecifiek bestrijden van ridderzuring. Eén van de proeven en onderzoeken van het bedrijf.

Kennis- en innovatiecentrum

Erve Mentink is een kennis- en innovatiecentrum voor de melkveehouderij dat veel meer onderzoekt dan hoe je melkkoeien de beste en meeste melk kunt laten geven. Gerard en Els nemen sinds 2021 deel aan het project Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL). Het is een van de talrijke projecten waarbinnen het bedrijf kennis ontwikkelt voor een toekomstbestendige veehouderij. Een veehouderij die werkt aan het sluiten van kringlopen en zorgdraagt voor voldoende biodiversiteit in een aantrekkelijk landschap. ‘Wij vragen ons bij vrijwel alles wat we doen en bij ieder project vragen we ons af wat we praktisch kunnen doen om toekomstgerichter te boeren’, zegt Els. ‘Denk aan minder of zelfs geen kunstmest bij de teelt van mais. Of niet kerende grondbewerking en minder of geen gebruik van herbiciden. Maar ook aan alternatieve gewassen die (een deel van) ons krachtvoer of soja kunnen vervangen’, vult Gerard aan. ‘Wij testen en valideren dat in de praktijk en delen onze ervaringen en bevindingen met collega’s’, aldus Els.

Een blik van bovenaf op het proefperceel met stroken vlak voor de maisoogst halverwege september 2022. De strook snijmais geteeld zonder kunstmest én zonder herbiciden bleek afgelopen jaar de beste maiskolven op te leveren.

Niet alles lukt

Het spreekt voor zich dat niet alles lukt of zo uitpakt zoals voorzien. Ook dat delen de gastheer en gastvrouw op 22 augustus met de bezoekers van NPPL on Tour. Zoals bijvoorbeeld de proeven met stokslabonen in de snijmais. Gerard en Els: ‘Het idee daarbij is, of eigenlijk was, dat de stokslabonen zouden zorgen voor een boost van het eiwitgehalte in de maiskuil zodat we minder soja hoeven aan te kopen. Na een aantal jaren kunnen we concluderen dat er wel meer eiwit in het kuilvoer zit, maar dat is onbestendig eiwit (OEB) en dat zit al voldoende in het grasklavermengsel dat we dagelijks vers voeren of dat de koeien zelf halen. De hypothese dat je met stokslabonen in de mais meer darmverteerbaar eiwit (DVE) in de maiskuil hebt, komt bij ons niet uit. Sterker nog, we hadden ook minder droge stof, minder zetmeel en een lagere opbrengst per hectare in combinatie met de stokslabonen.’ Het kenmerkt de melkveehouders wel: altijd op zoek naar manieren om met minder input hetzelfde of een beter resultaat te behalen. Onderbouwd en wel met data én handvatten voor collega melkveehouders om het ook op te pakken. Zo is er tijdens NPPL on Tour aandacht voor variabel bemesten in samenwerking met Agrometius, voor strokenteelt en het verzamelen van opbrengstdata in samenwerking met Wageningen Universiteit & Research (WUR). WUR laat ook zien hoe de huidige versie van de digitale graslandgebruikskalender functioneert en Movo Zaden legt uit hoe je met behulp van een stikstofbindende Mycorrhiza coating snijmais kunt telen zonder stikstofkunstmest.

In de eerste week van augustus lag hetzelfde proefperceel met (omwille van de open dag later gezaaide) veldbonen, verschillende maisrassen en voederbieten er zo bij.

Beste maiskolven geteeld zonder kunstmest

Om te laten zien hoe dat werkt en vooral wat het oplevert, legde Uijterlinde naast proefstroken met verschillende rassen van Limagrain, ook een veld aan met snijmais met Mycorrhiza coating, één met kunstmest en één met niets. Els: ‘Vorig jaar leverde de strook snijmais geteeld zonder kunstmest én zonder herbiciden de beste maiskolven op. Dit jaar hebben we die proef daarom groter opgezet maar oordeel op 22 augustus zelf zou ik zeggen! Bovendien is 2023 een interessant proefjaar omdat water – neerslag – in tegenstelling tot voorgaande jaren hier op de droge en hoge zandgronden geen beperkende factor is geweest tijdens het groeiseizoen.’ Een andere proef uitgevoerd in samenwerking met Limagrain is de teelt van veldbonen. Gerard en Els moesten zelf toch wel even wennen aan dit gewas, net zoals bij de eveneens in proefopzet geteelde voederbieten. Gerard: ‘Voor een melkveehouder is de teelt van dergelijke akkerbouwgewassen toch echt andere koek dan gras en mais. Het is risicovoller omdat de opbrengsten en oogstzekerheid geringer zijn. Ik moest toch wel even wennen aan die anderhalve kipper veldbonen van twee hectare! En je moet het gewas vaker zien. Daar ben je als melkveehouder niet aan gewend. Tegelijkertijd vragen veldbonen weinig mest en heb je te maken met meer onkruiddruk waarvoor je de loonwerker weer in moet schakelen. Of je teelt het als mengteelt met wintertarwe om de onkruiddruk te verlagen, zoals we ook uitgeprobeerd hebben. Het is zeker geen “protocolteelt” maar een extensief low input gewas dat intensieve aandacht vraagt. Krachtvoer aankopen in plaats van vervangen door veldbonen lijkt soms logischer.’

Rantsoen en emissies objectiveren

Samen met Cowconnect proberen Gerard en Els het rantsoen voor de 195 melkkoeien beter meet- en regelbaar te maken. ‘Hoe precies, dat vertellen we op 22 augustus maar in het kort komt het op beter voermanagement neer. Dat is soms best een uitdaging omdat we aan zomerstalvoedering én beweiding doen. Toch proberen we met grashoogtemetingen – deels geautomatiseerd – en de (digitale) graslandgebruikskalender het rantsoen zoveel mogelijk meetbaar te maken, te objectiveren’, benadrukt Els. Welk effect rantsoen en beweiding dan weer hebben op de ammoniak- en methaanemissies uit de ligboxenstal, wordt continu en real-time gemeten met talloze sensoren in de stal en CO₂-metingen in de buitenlucht. Els: ‘Zo hoeven we niet te wachten op de labuitslagen van het tankureum en kunnen we direct managementmaatregelen treffen ten aanzien van rantsoen en beweiding. Zodra de koeien naar buiten gaan zie je bijvoorbeeld direct de methaanemissie dalen en na twee uur daalt ook de ammoniakemissie uit de stal. Dat effect zette ons ertoe aan om eerder en vooral vaker de mest van de roosters te schuiven.’

Ideeën ophalen

Gerard en Els zijn overigens niet van plan om tijdens jouw bezoek aan hun bedrijf alleen maar kennis te delen. Ze zijn nadrukkelijk ook op zoek naar ideeën en suggesties om uit te proberen en te onderzoeken. Precies zoals ze dat ook deden met plaatsspecifieke bestrijding van ridderzuring in grasland. Over de ervaringen daarmee vertelt Spectro AG tijdens NPPL on Tour. ‘Maar misschien zijn er ook wel andere manieren dan met een veldspuit en gewasbeschermingsmiddelen. Ook daarvoor halen we graag ideeën op’, besluit Gerard.

De voorlopige plattegrond geeft een goede indruk van wat er dinsdagmiddag 22 augustus in Deurningen allemaal te zien en te beleven is tijdens NPPL on Tour op Erve Mentink bij Gerard en Els Uijterlinde.

• Dinsdag 22 augustus vanaf 12:00 t/m 17:00 uur (inclusief lunch)
• Adres: Gammelkerstraat 14 in Deurningen