Op naar 10 tot 20% minder waterverbruik

Een van de toepassingen waar Sjaak Huetink op focust is beregening op maat. Op het juiste moment, op de juiste plek en de juiste hoeveelheid.

Officieel is ‘beregeningsadvies op maat’ een van de zes technieken die komend jaar binnen NPPL in de schijnwerpers staat. Wie Sjaak en zijn broer Henri kent, kijkt er niet raar van op dat de broers het net nog iets preciezer en geavanceerder willen… Vandaar beregening op maat.

10 nieuwe bodemvochtstations

Om de omstandigheden op het 300 ha grote areaal dat volledig gehuurd wordt, goed te kunnen monitoren, investeerde Huetink eerder dit jaar in 10 nieuwe bodemvochtstations. De percelen liggen namelijk nogal verspreid en er zijn grote verschillen in grondsoort, organische stof en ook neerslaghoeveelheden. Sjaak koos voor GeoBas (Pessl Instruments) systemen die de voorkeur kregen boven de eerder aanwezige systemen. “Naast functionele verschillen tussen de systemen speelt ook het kostenplaatje mee”, zegt Sjaak.

Het merendeel van de gewassen die Huetink Bloembollen teelt, vergt veel en vaak beregenen: lelies, eerstejaars plantuien en aardbeienplanten. Hiervoor beschikt het bedrijf over acht haspels met kanonnen. In de lelies bijvoorbeeld, wordt al snel 10 keer per seizoen beregend met 20 tot 25 mm per keer. Op jaarbasis dus 200 tot 250 mm per hectare. “Uitgaande van €1/m³ aan totale kosten, kost dit € 10 per mm per ha en dat telt door naar € 2.500 per ha per jaar”, rekent NPPL-expert Johan Booij uit.

Veel geerende percelen

Het areaal van Huetink kent jaar op jaar veel geerende en vreemdvormige percelen. “En ook percelen met kavelpaden, grenzend aan bebouwing, singels en bosjes, noem maar op”, zegt Sjaak. “Al die elementen en de rondgaande kanonnen zorgen ervoor dat we sommige delen onbedoeld/ongewenst ook beregenen en dat sommige delen geen, te weinig of juist te veel water krijgen. Tegelijkertijd kost het ons enorm veel tijd om alle percelen met haspels af te rijden en de haspels en kanonnen te verzetten, vooral op de kopakkers.” Kien op nieuwe technieken en niet te beroerd om iets uit te proberen, kwam Sjaak bij het Duitse Raindancer terecht.

Werking van systeem

Volgens Joachim Michel van Raindancer is hun systeem geschikt voor gangbare beregeningshaspels. Zij voegen daar technologie aan toe om de haspel en het kanon te lokaliseren, de gift te controleren en aan te sturen, en cruciaal voor de toepassingen bij Huetink, sectorcontrole en -aansturing toe te passen. Verder registreert het systeem de waterdruk, legt het de (variërende) giften vast, kan er in de toekomst met taakkaarten gewerkt worden én, kan Raindancer de hoeveelheid water per trek, per seizoen en zelfs per bron berekenen. Daartoe rust Raindancer het kanon uit met een gps-module met zonnepaneeltje, een druksensor en een hoeksensor die alarm slaat zodra het kanon dreigt te kantelen. Een systeem voor sectorcontrole van het kanon wordt geïnstalleerd.

De techniek kan zowel op nieuwe als bestaande beregeningssystemen worden geïnstalleerd. De data worden vervolgens elke zeven minuten verstuurd naar de bijbehorende online cloud omgeving en de smartphone app. Het Raindancer systeem vergt een investering van € 1.300 met aan bijkomende kosten € 130/haspel/jaar. De sectorcontrole (vooral aanpassing van het kanon) kost eenmalig € 3.000 en € 50/haspel/jaar.

Positieve eerste ervaringen

Sjaak liet tot dusver twee van zijn Irrifrance haspels uitrusten met het systeem. Hij is enthousiast over de mogelijkheden, besparingen en over de verdere kansen. “Het beregeningsproces wordt er stukken eenvoudiger door. Daarnaast zien we dat kopakkers goed afgewerkt worden zonder dat er buiten het perceel beregend wordt. Daarvoor worden de grenzen van het perceel in het programma ingeladen vanuit de FarmWorks software, of ze worden handmatig ingetekend. Aan de hand van de positie van het kanon en de straallengte, word de hoek berekend hoe ver het kanon dan kan bijdraaien, zonder dat het water de perceelsgrens overschrijdt. Tevens kan op deze manier om een obstakel, bijvoorbeeld een huis, heen beregend worden, zonder handmatige bijstelling.”

“Ook hebben we op afstand zicht op de voortgang. We kunnen op afstand corrigeren voor opstekende of van richting veranderende wind en kunnen we eventueel de werkbreedte links of rechts afzonderlijk op afstand aanpassen. Bovendien hebben we inzicht in hoeveel we waar vanuit welke bron gegeven hebben. Al met al denk ik dat we de meeste tijd en water kunnen besparen op geren, zo’n 10 tot 20%. En daar moet toch vooral ook een stuk rendement uit komen denk ik. Naast het voordeel dat je altijd de maximale werkbreedte kunt gaan benutten op vreemdvormige percelen.”

Hoewel het werken met een taakkaart technisch mogelijk moet zijn, blijkt de communicatie tussen Raindancer en de haspel en het kanon nog een uitdaging te vormen, “maar daar wordt aan gewerkt”, zegt Johan. “Dat zit ‘m vooral in het vertalen van de gewenste giften naar millimeters en intreksnelheid, ofwel van de Raindancer aansturing naar de Irrifrance haspel.”

Verder optimaliseren

Sjaak heeft als uiteindelijk doel om het beregenen te doen met taakkaarten die gemaakt zijn op basis van bodemscans. Hiervoor wil hij dit jaar zoveel mogelijk perceelsinformatie verzamelen om daar volgend jaar gebruik van te kunnen maken. Ook wil hij de logistiek rondom het beregenen graag verder optimaliseren door middel van het gebruik van Raindancer en de GeoBas bodemvochtstations. “Het liefste koppel ik de bodemvochtsensoren aan een adviessysteem voor automatisch beregeningsadvies.”

“Daarvoor ontbreekt echter nog een goed en absoluut adviesmodel”, zegt Johan. “Nu is het bepalen van het aanvulpunt op basis van bodemvochtsensoren en daarmee ook het bepalen van het juiste beregeningstijdstip en de juiste gift nog mensenwerk en dat kan beter. Op dit moment werkt Wageningen University & Research aan een dergelijk adviesmodel. Ook Raindancer heeft een eigen adviesmodel met bodemvochtsensor die tot een meter diep elke 10 cm het bodemvocht meet en automatisch de giften corrigeert als blijkt dat het water dieper uitspoelt dan de wortelbare zone.”

Sjaak denkt dat het op maat beregenen en het vastleggen van giften steeds belangrijker gaat worden. Zeker als je kijkt naar de kosten per millimeter en de beschikbaarheid van water. “Wat als we de komende jaren opnieuw met extreme droogtes te maken krijgen? Gaat het water dan ‘op de bon’? De data en ervaringen die we nu verzamelen helpen ons ons daarop voor te bereiden en erop in te spelen.”