Opbrengstmeting rooivruchten: van wegen naar tellen?

Meten is weten en dat geldt in het bijzonder voor gewasopbrengsten. Opbrengstmeting in akkerbouwgewassen kan op verschillende manieren met elk hun eigen mitsen en maren.

Geautomatiseerd opbrengst meten is inmiddels iets meer dan 30 jaar mogelijk. In maaigewassen welteverstaan. Het Amerikaanse Ag Leader bracht in 1992 als eerste een systeem voor maaidorsers op de markt. Niet veel later werd gps onderdeel van het systeem en kon je als akkerbouwer een goede indruk krijgen van de variatie of uniformiteit van de opbrengst van maaigewassen binnen percelen. Het was de start van wat later precisielandbouw is gaan heten. Zoals bij de Amerikaanse akkerbouwer Steve Pitstick die sinds 1996 opbrengstgegevens verzamelt en evalueert.

_{Tekst gaat verder onder foto}

Evaluatie teeltseizoen

‘Evalueren’ is misschien wel de beste omschrijving van het doen van opbrengstmetingen. Je evalueert een gewas, de bemesting en andere teeltmaatregelen, kortom een teeltseizoen. Bij maaigewassen wordt het inmiddels veel toegepast en zijn de metingen eenduidig te classificeren dankzij een schoon/geschoond product. Bij rooigewassen is dat een ander verhaal. Daar komen gewasresten en met name tarra om de hoek kijken. Bij Van den Borne Aardappelen, organisator van de Precisie Landbouw Dagen aanstaande vrijdag 25 en zaterdag 26 augustus in Reusel, wordt al sinds 2004 gewerkt met opbrengstmeting in aardappelen. Aanvankelijk met een krachtopnemer (rol/wieltje) onder de bunkerband van een zelfrijdende aardappelrooier. Tezamen met de snelheid van die rol en de gps-positie werd zo de bruto aardappelopbrengst plaatsspecifiek in kaart gebracht. Vanaf 2013 is op het bedrijf gewerkt met een systeem met weegcellen ontwikkeld in samenwerking met de Nederlandse specialist Probotiq. Dat bedrijf bestaat inmiddels niet meer maar de bewuste opbrengstmeettechniek genaamd YieldMasterPRO wordt nog altijd vermarkt door Vantage Agrometius. Verschillende NPPL-deelnemers gebruiken het systeem op hun aardappel-, bollen-, suikerbieten- en/of uienrooier.

_{Tekst gaat verder onder foto}

Een andere pionier van opbrengstmeting met weegcellen, het Schotse SoilEssentials met hun Root Yield systeem, is er ondertussen mee gestopt. Voor een opbrengstmeetsysteem op basis van weegcellen kun je momenteel ook terecht bij Advanced Technology Viticulture (Australië), Greentronics (Canada), Juniper Systems/HarvestMaster (VS/VK) en Topcon (NL).

Camera’s geven echt (in)zicht

Inmiddels maakt Van den Borne Aardappelen naast van weegcellen ook gebruik van hyperspectrale camera’s om realtime de hoeveelheid tarra te bepalen. De camera’s geven ook inzicht in de maatsorteringen van de aardappelen in de massastroom op de rooimachine. Zo meet de techniek niet alleen de bruto-opbrengst inclusief tarra, maar ook de netto aardappelopbrengst. En dat is precies waarom Wageningen Universiteit & Research (WUR) in samenwerking met Aeres Hogeschool, de Universiteit van Amsterdam, Amsterdam Green Campus, GreenPort Noord-Holland Noord en een aantal pootaardappeltelers in 2019 een project opstartte om tijdens de oogst van pootaardappelen met camera’s plaatsspecifiek de opbrengsten en maatsortering te bepalen. Daar was onder meer Koen van Boheemen, NPPL-expert en zelf ook akkerbouwer, bij betrokken. ‘Was’, want het project is voorlopig stopgezet om juridische redenen. Het Brits-Indische HarvestEye heeft namelijk patent aangevraagd op opbrengstbepaling met behulp van camera en vision technieken.

_{Tekst gaat verder onder foto}

“Enkel weging van een productstroom levert data op die veel minder rijk zijn dan data op basis van camera’s. Als sprake is van veel tarra zijn data van opbrengstweging in feite inferieur. Het voordeel is wel dat je in elk geval iets weet. En iets is beter dan niets. Met beelden van camera’s kun je echter veel meer. Zo kun je kwantitatieve informatie aanvullen met kwalitatieve informatie. Bijvoorbeeld over defecten en rooibeschadigingen op basis van het uiterlijk van bollen en knollen. Op basis daarvan kun je de rooier beter afstellen. Het kan ook helpen ziektes op te sporen en inzicht te geven in de geoogste maatsortering bij gewassen waarbij dat belangrijk is. Je evalueert je teeltseizoen en sluit er als het ware je jaarlijkse cyclus mee af. “Het is erg jammer dat we als WUR en als betrokken telers dit project noodgedwongen stop hebben moeten zetten.”