Precisiespuiten in de fruitteelt kan uit. Dat is de conclusie van Wouter van Teeffelen, bedrijfsadviseur in de fruitteelt van WTE Fruitadvies. Op basis van de eerste ervaringen van twee NPPL-fruittelers stelde hij een bedrijfseconomische rekensom op voor precisiefruitteelt.

Precisiefruitteelt brengt flinke investeringen met zich mee. Dat kan fruittelers afschrikken om er mee aan de slag te gaan. Naast de zekerheid van hoge investeringen zien twijfelende fruittelers veel onzekerheid wat het aan economisch voordeel brengt. Reden om vanuit NPPL op basis van de eerste ervaringen van de twee NPPL-deelnemers een eerste, bedrijfseconomische rekensom op te stellen.
Er is gerekend is met een enkelrijige HSS-boomgaardspuit voorzien van ISA/PWM waar NPPL-teler Martijn Slabbekoorn mee werkt en een drierijge HSS-spuit op GPS waar Sander Verstegen mee werkt. Voor beide spuiten levert het boomspecifiek kunnen spuiten financieel voordeel op.

Grote bedrijfseconomische gevolgen

De berekening leert wel dat ook bij redelijk kleine verschillen de bedrijfseconomische gevolgen groot zijn. Wat minder handdunuren en net iets hogere gemiddelde productie door minder beurtjarigheid levert in deze voorbeeldberekening een bedrag van € 983 per hectare (enkelrijer) of € 778 per hectare (drierijer) extra op. Met name dit zorgt ervoor dat de winst binnen precisiefruitteelt groot is.
De enkelrijige HSS-spuit met ISA/PWM levert een besparing aan spuitmiddelen op omdat bladsensoren de spuitdoppen variabel aansturen. De berekening laat zien dat de extra besparingen de extra kosten net goed kunnen maken als je niet rekent met extra rijtijd. De specifieke winst of verlies hangt ook nog af van in hoeverre de inzet van een enkelrijige spuit tot meer rijtijd leidt.

Winst of verlies

In het kader zijn alle uitgangspunten voor de berekening verder toegelicht. De extra jaarkosten zijn becijferd op € 17.700 voor een enkelrijer en € 12.700 voor een drierijer. De cruciale vraag is natuurlijk wat al deze extra investeringen en kosten nu aan winst of verlies opleveren. Deze informatie is moeilijker te berekenen dan de kostenkant maar de ervaringen binnen NPPL en erbuiten maakt een rekensom wel mogelijk.
De economische winst van precisiefruitteelt bestaat bij een enkelrijige HSS-ISA/PWM deels uit een besparing aan gewasbeschermingsmiddelen en ook groeiregulatoren, bladmeststoffen. De ervaring leert dat spuiten met ISA/PWM gemiddeld een besparing van 25% aan middel en dus kostenbesparing oplevert. Echter je spuit niet elke bespuiting en niet je gehele bedrijf met de enkelrijige spuit, maar relatief vaak nog met een drierijige spuit waarop deze techniek niet beschikbaar is. Gerekend is dat bij 40% van de bespuitingen er met de eenrijige spuit met ISA/PWM gespoten is. En daarmee op 40% van het bedrijf gemiddeld 25% op de jaarlijkse kosten aan gewasbeschermingsmiddelen e.d. ( die per hectare op € 2.750 gesteld zijn).
De besparingen aan spuitmiddel bedraagt dan € 19.250 ofwel € 275 per hectare. De extra kosten zijn becijferd op €252 per hectare. Daarmee verdient zich de duurdere spuit terug. Discussiepunt is daarbij wel of je veel meer uren met een enkelrijige spuit gaat spuiten. Extra rijtijd is niet berekend omdat er vaak al met twee spuiten gereden wordt om op 70 hectare rond te komen. Als er extra met een enkelrijige spuit gereden wordt, zal dit vooral gebeuren met relatief dure bespuitingen. Hierbij is de winst weer groter dan het gemiddelde berekende bedrag aan besparingen per bespuiting. Je zou de rekensom zelfs vooraf per bespuiting kunnen maken. Dit alles maakt winst of verlies berekenen wel lastiger.

GPS en taakkaart

Bij bespuitingen die binnen de precisiefruitteelt op taakkaart gespoten worden, is dit bij beide spuiten op GPS mogelijk. Met een drierijige spuit kun je wel op GPS en taakkaart spuiten maar dan is het kwestie van dop helemaal open of dicht en bij ISA/PWM kun je in de afgifte per dop veel meer variëren. Het grote voordeel van spuiten met GPS is dat je door op taakkaart boomspecifiek chemisch te dunnen, groeiregulatoren in te zetten, te wortelsnoeien dat de bomen veel uniformer worden. Dit levert vooral een gemiddelde hogere productie en minder handdunuren op.
In de voorbeeldberekening is gerekend met een productie die gemiddeld 2 ton per hectare hoger ligt. Met een nettoprijs van 30 cent per kilo betekent dit per hectare € 600,- extra opbrengst (en bij 70 hectare € 42.000,- extra). Dit zal echter per jaar, per ras, per perceel sterk wisselen.
Met de enkelrijer kun je nog meer per dop de afgifte variëren waardoor de verschillen mogelijk nog groter zijn, maar daar is vooralsnog niet mee gerekend. Op een mooi uniform perceel met een weinig dunbehoeftig ras is relatief weinig winst te halen. Maar in een perceel als Elstar met een sterk wisselende bloei per boom, kan het veel beter uitpakken. Een dergelijk perceel geeft normaal gesproken beduidend meer handdunwerk nodig en meer slechtere appels en meer beurtjarigheid. Een gemiddelde besparing met 20 dunuren per hectare levert per hectare € 360, en per 70 hectare ruim € 25.000 minder arbeidskosten op. Met minder snoeiuren omdat de sterkst groeiende bomen beter in evenwicht komen, is niet gerekend. Onderzoek en praktijkervaring zullen hier in de komende jaren meer inzicht in moeten geven.
De berekening leert wel dat ook bij redelijk kleine verschillen de bedrijfseconomische gevolgen groot zijn. Wat minder handdunuren en net iets hogere gemiddelde productie door minder beurtjarigheid levert in deze voorbeeldberekening een bedrag van € 1.260 per hectare extra op. Met name dit zorgt ervoor dat de winst aan precisiefruitteelt groot is. De voorbeeldberekening laat uiteindelijk een extra winst van€ 983 per hectare bij een eenrijige spuit en € 778 per hectare bij een drierijige spuit. Bij een kleinere oppervlakte mis je schaalvoordelen maar kan het nog steeds rendabel zijn.

(tekst gaat onder foto’s verder)

Bedrijfseconomisch interessant

Over uitgangspunten kun je volop discussiëren en in feite is er nog te weinig info om het echt goed te berekenen, maar de tendens in de berekening is overduidelijk. Precisiefruitteelt is ook bedrijfseconomisch interessant. Naast puur bedrijfseconomisch heeft het ook andere voordelen zoals bijvoorbeeld minder drift en dus minder milieubelasting .