De robotisering van de Nederlandse vollegrondsteelten krijgt een duw in de rug van de NPPL en de WUR. De Nationale Proeftuin Precisielandbouw zoekt voor teeltseizoen 2025 boeren en tuinders die veldrobots en nieuwe precisietechnieken willen testen op hun bedrijven. Een zevental machines is een heel of een deel van een teeltseizoen beschikbaar.

Om de marktrijpheid van robots echt te beoordelen, worden zowel vanuit WUR als daarbuiten experts betrokken om dat objectief te beoordelen. Aan de orde is de vraag: waar staan we nu met robotisering op productielocaties (bij de boer dus)? Daarbij wordt op het ministerie van LVVN ook de vraag gesteld waar staan we over tien jaar met 10.000 akkerbouwers. Waarin moet worden geïnvesteerd? Veldrobots, zo is de redenering, kunnen het antwoord zijn voor vier serieuze vraagstukken waarmee ondernemers in open teelten kampen:

1. bodemverdichting;
2. krapte aan arbeid;
3. het wegvallen van chemische mogelijkheden om onkruid aan te pakken;
4. perfectionering van teeltmaatregelen.

Kat uit de boom

Het aanbod van slimme, autonoom werkende landbouwmachines groeit. Wereldwijd, maar ook in Nederland komen er steeds meer op de markt.  Op het ministerie van LVVN vraagt men zich daarom af –wetende van de kwesties waarmee boeren en tuinders kampen– waarom de implementatie in de praktijk niet sneller gaat. Als al die nieuwe technologie praktijkrijp is, waarom doen niet veel meer boeren er wat mee?

De leverancier zegt misschien wel: het apparaat is klaar. Wij van NPPL zeggen: is dat wel zo?

Het antwoord moet vooral gezocht worden in onbekendheid met de nieuwe techniek en de daaruit voortvloeiende huiver om er in te investeren. Doet die machine wel wat ie belooft? Is investeren in zoiets prils wel een verstandig? ‘Daarbij komt ook iets van “Ik wil niet de eerste zijn”’, zei Joris Hiddema van robottrekkerfabrikant AgXeed op het onlangs gehouden NPPL-webinar Wie neemt het stuur over. Men kijkt de kat uit de boom. Hoe is de veldrobot soepel te integreren in de bedrijfsvoering. De praktijktesten volgend jaar moeten veldrobots en robottechniek een duw in de rug geven. Het zijn de individuele telers die testen en ze worden geholpen bij de implementatie op hun bedrijven. Van de testbedrijven moeten olievlekwerking uitgaan naar collega’s.

Parallel met precisielandbouw

In feite gaat het om hetzelfde als wat acht jaar geleden de aanleiding was voor de oprichting van NPPL. Precisielandbouw heette het toen ook veelbelovend, maar ook dat had toen een duwtje nodig om te kunnen landen bij akkerbouwers en vollegrondsgroentetelers. De opvatting dat precisielandbouw een rol kan gaan spelen bij de verlaging van de milieubelasting en verhoging van de voedselveiligheid, werd weliswaar steeds breder gedragen, maar precisielandbouw kreeg destijds in de boerenpraktijk ook moeilijk voet aan de grond. ‘Iedereen is bezig met precisielandbouw, behalve de boer’, rapporteerde ABN Amro in die periode treffend.

Van Zoggel: ‘Dus gaan we ook nu bij de robottoepassingen goed kijken naar rendement/terugverdientijd.’

Plug & play of plug & pray?

Overigens was toen afgezien van de onbekendheid ermee, ook op de praktijkrijpheid van precisietechnieken vaak wel het een en ander af te dingen. Waar door enthousiaste leveranciers een plug & play werd beloofd, spraken early adopters regelmatig van plug & pray. In het begin bleek het vaak alleen met experthulp mogelijk precisieapparatuur goed en tijdig aan de praat te krijgen. Daarom staken toen onder NPPL-vlag in opdracht van het ministerie van Landbouw, experts van Wageningen University & Research (WUR) voorlopers de helpende hand toe. ‘Nu zitten we met robots en robottechniek in min of meer dezelfde situatie’, vertelt WUR-onderzoeker en programmamanager NPPL Paul van Zoggel. ‘Op verschillende fronten is in open teelten stimulering van robots nodig. En dus ook een praktijktoets. De leverancier zegt misschien wel: het apparaat is klaar. Wij van NPPL zeggen: is dat wel zo? Op het succes van NPPL van de afgelopen jaren gaan we meer met de wereld buiten WUR samenwerken. Het is een vehikel om samen met telers, experts, leveranciers en WUR onderzoekers te demonstreren en te toetsen.’

Goed kijken naar rendement

Wat bij precisietechnieken als grote belemmering werd gezien, was de asymmetrie in kosten en baten. De kosten van precisietoepassingen komen voor rekening van de boer, terwijl de baten onzeker zijn of terechtkomen bij leveranciers en adviseurs. Van Zoggel: ‘Dus gaan we ook nu bij de robottoepassingen goed kijken naar rendement/terugverdientijd.’ Daarnaast valideert WUR zaken als gebruiksgemak (wat kan de robot precies), wat is de impact van de techniek op de verschillende beleidsdoelen (minder chemie, biodiversiteit) en wat is eventuele overlast van een machine (bijvoorbeeld lichtflitsje bij ’s nachts doorwerken).

Toekomstbestendig

De stimulans voor de versnelling van de introductie van veldrobots in de boerenpraktijk moet ondernemers helpen om hun bedrijf toekomstbestendig te maken. NPPL biedt zo kansen om het tekort aan arbeidskrachten te verlichten, te verduurzamen, een beter maatschappelijk draagvlak te krijgen en betere exportmogelijkheden voor het agritech bedrijfsleven en dienstverleners. In wat er op de markt is, is ruwweg de volgende onderverdeling te maken:

• tractierobots zoals de cabineloze AgXeed of autonoom werkende standaardtrekkers, voorzien van bijvoorbeeld  iQuus-Autonomie;
• veldrobots (robotjes) gespecialiseerd in één of hooguit twee taken, Andela Robot Weeder , Oddbot, Ekobot, Farmdroid;
• multifunctionele dragers zoals Agrointelli Robotti, Nature Bot, Auto Agri ICS20.

In een indicatieve poll begin oktober onder het NPPL-webinarpubliek naar welke van genoemde drie de komende opties komende jaren de grootste vlucht zou nemen, wordt de gespecialiseerde veldrobot als het kansrijkst ingeschat.

---

SCHRIJF IN VOOR EEN VAN DEZE ‘ROBOTS’

Op de volgende robots/wieder kunnen vollegrondstelers en loonwerkers voor 2025 inschrijven:

1. AgXeed robottrekker

AgXeed Agbot-5-115t2 tractierobot/werktuigdrager (156 pk) om volledig autonoom veldwerk uit te voeren met een focus op arbeidsefficiëntie en kostenverlaging. Gemeten en beoordeeld gaan worden: capaciteit, werktuiggebruik, precisie, data-uitwisseling, gebruikersinterface, veiligheid, energieverbruik en arbeidsefficiëntie, impact op bodemverdichting en biodiversiteit. Wat kan met deze autonome trekker, wat wil de teler er mee? (grondbewerking, aanaarden, veldtransport met kipper, loofklappen, planten/poten/zaaien).

2. iQuus Autonomy met slimme werktuigen

iQuus Autonomy autonome trekker. Hoe functioneert deze autonoom werkend gemaakte standaardtrekker in combinatie met slimme autonome werktuigen die de trekker mede aansturen? Hoe goed kunnen autonome trekkers en slimme werktuigen samenwerken om betrouwbaarheid te verhogen, precisie en efficiëntie te verbeteren? Geeft het werk daarvoor voldoende input en hoe gebruiksvriendelijk is zo’n koppeling van werktuig aan autonome trekker? Hoe veilig is het systeem? Voor de hand liggend zijn grondbewerkings- en maaiwerktuigen van Lemken, Amazone, Krone.

3. Ekobot

Ekobot WEAI: AI-gestuurde precieze wiedrobot voor rijengewassen uien, bieten en wortelen. Aan de orde zijn vragen als: in hoeverre kan deze Ekobot arbeid verminderen, herbiciden vervangen, en veld-/teeltdata verzamelen. Gemeten en beoordeeld worden capaciteit en kwaliteit van werk, arbeidsbesparing en gebruikersvriendelijkheid en bijdrage aan minder input.  Vraag is ook hoe deze Ekobot afsteekt bij andere wiedrobots.

4. Andela Electro Weeder

De Andela  Elektro Weeder is geen robot, maar een in de hef gedragen onkruidstrijker. Deze machine elektrocuteert onkruid in de stroken tussen gewasrijen. Gemeten en beoordeeld gaan worden de capaciteit en effectiviteit van de onkruidbestrijding en hoe de techniek in te passen is in een geïntegreerde onkruidbeheersstrategie. Daarnaast zijn ook veiligheid en energieverbruik onderwerpen van aandacht. De machine is in te zetten in rijgewassen, ook aardappelen. De Andela Elektro Weeder is een gedragen werktuig. Minimaal benodigd vermogen tractor is 65 pk, maximaal benodigd vermogen is 240 pk, afhankelijk van werkbreedte, structuur, grondsoort, vochtigheid en bladmassa.

5. Agrointelli Robotti

Agrointelli Robotti LR, is een autonome werktuigdrager die zelfstandig verschillende landbouwtaken kan uitvoeren. Door zijn lichte gewicht en autonome navigatie is deze robot uitermate geschikt voor gewasmonitoring met cameratechnieken, maar ook voor teeltbewerkingen zoals zaaibedbereiding, schoffelen, bemesten en gewasbescherming. De Robotti maakt dit mogelijk doordat er via een driepuntshef standaard werktuigen gekoppeld kunnen worden.

6. Auto Agri

AutoAgri, autonome werktuigdrager heeft een CAT 2 driepuntshefinrichting, aftakas en hydrauliek, zodat deze geschikt is voor zowel apparatuur die is ontworpen voor traditionele tractoren als voor nieuwe apparatuur die de nieuwe mogelijkheden van autonomie verder benut. De plug-in hybride aandrijflijn maakt bij puur elektrische aandrijving emissievrije landbouw haalbaar. Centrale vraag is net als bij de andere werktuigdragers, hoe deze Noorse Auto Agri maximaal op een bedrijf is in te zetten ter verhoging van efficiëntie/rendement en vermindering van arbeidsinzet. Gemeten en beoordeeld gaan worden: gebruikersvriendelijkheid en veiligheid, energieverbruik en vermindering van chemische input. Hoe betrouwbaar en effectief opereert de robot in verschillende gewassen en onder verschillende bodemomstandigheden? Is de beperkte bodemvrijheid een belemmering?

7. NATURE ROBOT 

Is de Field Robot Lero.03/mini portaal werktuigendrager voor vaste rijpaden geschikt voor telers die strokenteelt toepassen? Er wordt getest en beoordeeld op inzetbaarheid als robot werktuigdrager in strokenteelt voor precisiebewerking en -bestrijding, met als doel biodiversiteit en bodemgezondheid te verbeteren. Daarbij gaat het om capaciteit en compatibiliteit met bestaande werktuigen, impact op biodiversiteit en bodemgezondheid, arbeidsbesparing en gebruikersinterface. Bredere vraag is hoe goed autonome systemen in het algemeen presteren in een gemengde teeltomgeving zoals strokenteelt?

---