Schenk breidt systeem waterbeheersing uit

Om goed water vast te houden en de watergift regelbaar te maken, investeerde akkerbouwer Klaas Schenk in het Noordhollandse Anna-Paulowna in 2021 in samengestelde drainage, druppelirrigatie, een waterreservoir bovengronds en ondergrondse wateropslag. Afgelopen winter breidde de deelnemer aan de Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL) het drainagesysteem uit van 8 naar 14 ha, zijn ‘kraanvakken’ gemaakt voor de druppelirrigatie en is de regeling van het waterpeil op één van de percelen geautomatiseerd. Een nutriëntencatcher is op komst.

Het systeem zoals Schenk dit drie jaar geleden uitdacht, is inmiddels uitgewerkt als PPS-project Zoetwaterboeren. Het akkerbouwbedrijf is nu tevens demonstratiebedrijf; door de samenwerking met diverse partners worden grote stappen gemaakt. Als voorbeeld noemt Schenk de samenwerking met Pipelife, een bedrijf dat investeert in klimaatadaptieve land- en tuinbouw en deze winter veel werk heeft verzet bij de akkerbouwer van pootaardappelen en uien in de Oostpolder (NH).

Grond vochtig houden

Samengestelde drainage is volgens Schenk niet meer dan het verbinden van de drains aan een hoofdpijp die naar een regelbare put leidt. De drains liggen op 80 cm en op 1.10 m. Door zoet water via de drains het land in te leiden, wordt het zoute water eronder gehouden. Dit systeem is nu al van waarde, maar helemaal als in tijden van extreme droogte het waterschap de sloten niet doorspoelt en de EC kan oplopen tot 5 of meer. Schenk: ‘’Hoofddoel is om maximale opbrengst te halen bij minimale input. Door op het juiste moment de noodzakelijke hoeveelheid water te geven, kan ik sturen bij de knolzetting en verkort ik het groeiseizoen.’’

Andere voordelen van het vochtig houden van de grond zijn volgens Schenk dat de grond zijn sponsfunctie niet verliest en vocht beter vasthoudt dan wel buffert bij extreme regenval. Daarnaast nemen wortels sporenelementen beter op als die worden aangeboden.

Het is de bedoeling dat een teveel aan drainwater wordt ‘gespaard’ in een ondergronds opslag. ‘’Met 800 mm per jaar hebben we geen watertekort, het is een logistiek probleem. Het moet beschikbaar zijn als je het nodig hebt.’’ Op dit moment wordt een bovengronds reservoir gevuld met grondwater (EC 1,7) dat hij van 27 m diepte oppompt. De realisatie van ondergrondse opslag van drainwater is aanstaande. De tweede doelstelling voor dit jaar is het inzetten van de druppelirrigatie voor het geven van voedingstoffen (fertigatie).

Sturen op data

Afgelopen jaar deed de akkerbouwer positieve ervaring op met Irriwatch als voorspelmodel. Deze tool, die werkt op basis van satellietbeelden, geeft ook adviezen af. Daarnaast zet hij bodemvochtsensoren in. Overigens vindt hij het zelf ‘voelen’ nog steeds het meest betrouwbaar. Om te checken of de grondwaterstand wordt gerealiseerd zoals hij die instelt, zal Schenk dit jaar gebruikmaken van ultrasone sensoren.

Hergebruik drainwater aan regels gebonden

Dat er regels zijn te slechten omtrent het in de grond brengen van drainwater, maakte Schenk afgelopen dinsdag duidelijk bij een bijeenkomst van Nederlandse gemeenten en een kijkmiddag voor mbo-docenten. In het verleden had de akkerbouwer al zijn twijfels bij het verbod om slootwater via drains te gebruiken om de grond vochtig te houden. ‘’Door het plaatsen van een schuif in de dam, hielden we water van elders tegen en konden we er vanuit gaan dat ons slootwater veilig was. Dat wordt niet meer gedoogd.’’ Nu staat hij voor een nieuwe uitdaging. ‘’Ik wil een vergunning om het drainwater ondergronds te mogen opslaan, maar daarvoor zou ik een reinigingsfilter gevuld met koolstof, zand of ozon, moeten plaatsen wat minimaal €100.000 gaat kosten. Ik moet het dus zo schoon maken als drinkwater, terwijl analyses uitwijzen dat het drainwater geen schadelijke stoffen bevat.’’

Nutriëntencatcher

Op verzoek van het waterschap, partner in het project, plaats hij nu al een nutriëntencatcher. Zelf gelooft hij niet zo in het nut. ‘’Het gaat hen erom dat de stikstof uit het drainwater wordt gebonden en via lucht wordt afgevoerd. Maar in het grondwater zelf zit ook stikstof. Bovendien als ik dat grondwater dan toch weer voor mijn gewas gebruik, heeft dat er profijt van en scheelt dat in mijn gift. Ik zou 40% N van de gewasbehoefte met water kunnen geven’’, aldus een pragmatische Schenk.  Behalve dat hij een voorbeeldbedrijf wil zijn voor duurzame telers maakt hij er zijn missie van om beleidsmakers te wijzen op knelpunten in de regelgeving. Schenk: ’’Het is belangrijk om te laten zien wat we als ondernemers doen en in gesprek te blijven.’’