Webinar phytophthora en ambities 2030: ‘Het wordt een race tegen de klok’

Het is de ambitie van de EU om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in 2030 met vijftig procent te hebben verminderd. Voor de aardappelsector betekent het, dat het telen van robuuste aardappelrassen (rassen die resistent zijn tegen phytophthora) onvermijdelijk is. Zo bleek tijdens het webinar ‘de potentie van robuuste rassen’ van 14 september. Anders halen we de doelen niet. Maar een natte zomer als deze helpt niet bij die ambities.

Webinar

Aardappeltelers zijn grootgebruikers van gewasbeschermingsmiddelen. Phytophthora is nog altijd een sloper en vraagt om strenge preventieve aanpak. Deze natte zomer heeft maar weer eens bewezen dat de phytophthora-druk immens is en spuiten onvermijdelijk. Aan de webinar-tafel (onder leiding van Pieter de Wolf van Boerderij van de Toekomst), zijn Geert Kessel (WUR), Jan Eric Geersing (Geersing Potato) en Erik Haasken (McCain) het ook snel eens: de aardappelsector moet iets doen om het gebruik van gewasbescherming te verminderen. Die wil is er ook wel, maar de klok tikt. Geert Kessel: ‘Er is geen betere “veredelaar” dan phytophthora zelf. Dit pathogeen past zich zo snel aan resistentie aan dat het heel lastig is om dat met veredelen voor te blijven. Ik was best optimistisch, maar een zomer als deze helpt niet. We zijn weer aardig teruggefloten.’ Waar Kessel onder meer op doelt, is dat robuuste rassen (die dus phytophthora resistent zijn), toch snel weer gevoelig blijken voor natuurlijke mutanten als er grote uitbraken zijn zoals afgelopen zomer. Robuust is dan zo weer vatbaar. Jan Eric Geersing: ‘Daarom is resistentiemanagement ook zo belangrijk. Je moet op blijven letten en ingrijpen als het nodig is. We kunnen nog niet zonder gewasbescherming.’ Toch bood hij ook hoop. Hij had nieuws in petto. ‘We hebben een nieuw biologisch middel dat effectief is op robuuste rassen om te helpen voorkomen dat er toch phytophthora uitbreekt. Dat lijkt goed te werken.’ Maar hij had ook een waarschuwing. ‘Biologisch is mooi, maar als daar niets gedaan wordt tegen een uitbraak, worden buurgewassen aangetast en, nog belangrijker, verliezen we één voor één onze resistentiegenen.’

Robuust met ICM: mooi koppel

Tijdens het webinar was er een poll met de vraag of chemievrij telen van aardappelen (met bijvoorbeeld robuuste rassen) haalbaar is in 2030. Driekwart van de deelnemers dacht van niet. Maar op de poll-vraag of robuuste rassen een deel van de oplossing zijn, antwoordde bijna iedereen met: ja. Want naast zorgen over phytophthora-ontwikkeling, is er ook hoop. Inmiddels zijn er al meer dan dertig robuuste rassen die hun kracht bewezen hebben. Geert Kessel nam de webinar-deelnemers mee in een stuk theorie over phytophthora en liet zien hoe goed Integrated Crop Management (ICM) in combinatie met robuuste rassen werkt. ‘Die twee samen zorgen ervoor dat we aanmerkelijk minder hoeven te spuiten. ICM in combinatie met vatbare rassen levert al voordeel op, bij ICM in combinatie met robuuste rassen was in een proefveld in 2022 twee keer spuiten zelfs voldoende. Weersinvloeden werden zeer duidelijk in het natte 2023 toen er toch weer wat vaker bestreden moest worden.’

GMO onmisbaar

Maar veredelaars staan niet stil. Er komen steeds meer nieuwe robuuste rassen die meerdere resistentiegenen bevatten. Geersing denkt dat klassieke veredeling het mogelijk maakt om tussen nu en 2030 grote stappen te maken. Ook al is het snel en kost klassiek veredelen veel tijd. Kessel was sceptischer. Hij denkt dat voor grote stappen ontwikkelingen als crispr-cas en cis-genese toch overwogen moeten worden. De kijkers van het webinar waren ook van mening dat GMO-technieken onmisbaar zijn. 72% denkt dat het niet anders kan. En dan is er nog het verkoopkanaal. Erik Haasken van McCain liet weten dat McCain bezig is met het promoten van regeneratieve landbouw inclusief robuuste rassen bij haar telers. Een goede bodem kan immers ook besmetting voorkomen. Haasken: ‘We ondersteunen telers daar ook bij.’ Maar met name in de frietindustrie (de grootafnemer, de biologische-tafelaardappel is een stuk kleiner qua segment) zijn robuuste ras nog niet echt beschikbaar of populair. Haasken: ‘De consument wil het nog niet. Dat zit onder meer in de kleur van de friet. Maar 2030 is een hard doel, dus we gaan ons best doen als McCain om samen met de keten (van veredelaar, teler tot verwerkende industrie-red), toch meer robuuste rassen te gaan telen. Er zal ook een moment komen dat de consument zich de luxe niet meer kan veroorloven om niet te kiezen voor een robuuste fritessoort.’ Conclusie van het webinar was dan ook: ja, er is potentie voor robuuste rassen. We hebben zelfs geen keus. Samenwerking in de keten is daarin cruciaal. Maar de klok tikt. Het is een race tegen de (phytophthora) klok. Nog maar zes jaar voordat het 2030 is.

KIJK HIER HET WEBINAR TERUG