Zoeken naar minder beregening door ‘schillen’ van de bodem in het vroege voorjaar

Kan de manier van grondbewerking een rol spelen in het zuinig omgaan met grondwater in het vroege voorjaar? Op het akkerbouwbedrijf van de broers Leenders wordt ermee getest. ‘Kan het 150 tot 300 kuub water schelen?’ Het natte voorjaar was wel een spelbreker in het onderzoek.

Kan halve of hele beregeningsbeurt schelen

Jos Leenders (54) heeft met zijn broer een akkerbouw- en varkensbedrijf in Asten-Heusden (N-.Br.) en is lid van de Groep Zuid van de Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL). Daarnaast is Jos fulltime teeltspecialist akkerbouw bij Agrifirm. Op het bedrijf van Leenders ligt dit jaar een proef om te zien of de manier van grondbewerking een rol kan spelen in het zuinig omgaan met grondwater in het vroege voorjaar. In het kort komt het neer om zo vroeg als dat mag de grond zo ondiep mogelijk te ploegen, 4 à 5 centimeter, niet dieper. ‘Schillen’, zegt Leenders. ‘Wat mij betreft eerder dan half februari. Dan is al zowat alle stikstof al  door de groenbemester al opgenomen.’ Door zo de verbinding met ondergrond te verbreken verdampt minder water. Daardoor blijft in het perceel veldgrond (60-80 cm zwarte grond) meer water beschikbaar voor de opvolgende teelt. Dit jaar is dat mais. Leenders verwachting is dat dat wel een halve tot een hele beregeningsbeurt kan schelen, of wel 150 à 300 kuub water. Spelbreker voor het slagen van de proef is dit jaar het natte voorjaar geweest. Volgend jaar komen op het perceel aardappelen en wordt de proef herhaald.

---

Plan van aanpak proef NPPL-zuid Jos Leenders/ perceel Vaarsenhof

Situatie (begin maart 2023):
– Perceel in Heusden waar mais komt dit voorjaar (4ha).
– Op het perceel staat momenteel groenbemester die redelijk goed is doodgevroren.
– Idee is om de komende dagen (begin maart 2023) de grond op verschillende wijze los te trekken (niet, ondiep, diep).
– Vervolgens voor de maisteelt de grond klaarleggen (kerend en NKG).
– Er zit een klein verloop in het perceel, het stuk tegen de kassen is wat natter dan de oostkant.

Voorstel:
– Proef aanleggen met drie soorten voorbewerking begin maart (niet, ondiep, diep). Belangrijk om bij bewerking de diepte te meten en te noteren (ongeveer, komt niet op de laatste cm).
– Vervolgens in het voorjaar stuk ploegen en stuk NKG. Om het even wat waar gedaan wordt (oost ploegen/west NKG of andersom). Wat het makkelijkst uitkomt met de geer (zo te zien zit geer aan westkant, dus zou ik ploegen aan de oostkant.)

Activiteiten:
– Maart: groenbemester inwerken op drie manieren (niet, ondiep, diep). Doen in drie blokken van noord naar zuid. Bewerkingsrichting gelijk aan ploegrichting? Of trek je hem normaal overdwars los?
– Benodigd: (bamboe)stokjes om aan te geven waar de velden ophouden (ongeveer 110 m per plot).
– Na het inwerken vochtsensoren plaatsen. Voorstel: in elk plot twee sets sensoren zetten: 1 oost en 1 west. Dus in totaal zes locaties. Op elke locatie drie sensoren voor drie verschillende diepten. In totaal dus 18 sensoren nodig. Sensoren redelijk in het midden van het perceel, niet op vooreind/kopakker etc.
– Vanaf maart: met IrriWatch perceel opvolgen. Gaan we verschillen zien in vochtgehalte? Hoe correspondeert dit met de uitslag van de sensoren?
– Ook kijken naar opbrengstvoorspelling
– Subplots als percelen erin zetten
– April/mei: bemesten en grond klaarleggen voor maisteelt. NKG en ploegen. Op smalle kant aan in zuiden is het perceel ongeveer 110 m breed
– Vantevoren de sensoren eruit halen
– Stokjes op de scheiding zetten
– Na zaai mais sensoren terug plaatsen. Let op: niet in spuitsporen
– Mei: waarnemingen rondom opkomst: Ervaring Jos Leenders is dat er grote verschillen zijn rondom begin groei. In mei kort erop zitten wanneer er verschillen zijn.
– Juli: Indien veel verschillen: in juli waarneming op moment van pluimvorming / verschijnen vrouwelijke bloei.
– Nog te bepalen: ringmonsters ter verificatie van vochtsensoren.

Jos Leenders (54) heeft met zijn broer een akkerbouw- en varkensbedrijf in Asten-Heusden (N-.Br.) en lid van de Groep Zuid van de Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL). Daarnaast is Jos fulltime teeltspecialist akkerbouw bij Agrifirm.